Çorbanın modası geçmez
Çorbanın hem lezzetinin hem de çeşidinin haddi hesabı yok. İşte dünyanın en güzel 20 çorbası.
"Çorba: Küresel Bir Tarih" kitabının yazarı Janet Clarkson, çorbanın dünyanın en eski ve en evrensel yiyeceklerinden biri olduğunu söyler. Bugün içtiğimiz her geleneksel çorbanın antik bir geçmişi var. Çorba kasesinin geçmişi ise Bronz Çağ’a kadar gidiyor ve çorbalar modernleşse de antik köklerini asla kaybetmiyor.
Çorba, bir yiyecek olmasının yanı sıra ilaç olarak da insanlığın sürdürdüğü bir gelenek. Bitkileri, sebzeleri, kemikleri kaynattıklarısuyun içine eklediklerişifalı otlarla antik insanlar tedavi için kullanıyordu çorbayı. Hasta olan arkadaşımıza, eşimize, çocuğumuza; içine limon sıkılmış, zeytinyağlı, sımsıcak tavuk suyu çorbayapmayanımız var mı?
Her ne kadar çorbamızı yudumlarken aklımıza gelmese de, yaptığımız her çorbanın bizi geçmiş atalarımızla birleştirdiği ve her kültürün farklı çorbalarının nesilden nesle aktarıldığı bir gerçek. Başta tavuk suyu ve kemik çorbasını binyıllar sonra bugün bile hala ilaç olarak kullanıyoruz.
Çorba bugün dünyanın her bölgesinde farklı içeriklerle yapılıyor. İşte bu farklıklara en güzel 20 örnek.
Dünyanın en güzel 20 çorbası
Banga – Nijerya
Yağlı palmiye ağaçlarının meyveleri kullanılarak yayın balığı, sığır eti ve kurutulmuş deniz ürünleri ile pişirilen Nijer Deltası’nın bu lezzetli çorbası aynı zamanda enerji deposu gibidir. Afrika Hindistan cevizi, Hint tohumu, orima, jansa ve beletete yaprakları içeren banga çorbası baharat karışımı Nijerya’da hazır olarak satılıyor. Çorbaya asıl lezzerini veren ise zengin kırmızıbiber sosu.
Beef Pho – Vietnam
Bir çeşit pirinç şehriye çorbası olan Beef Pho’nun harika aromatik lezzetini yakalamak için et suyu saatlerce tarçın, yıldız anason ve diğer sıcak baharatlarla kaynatılıyor. Dünyanın pek çok yerinde servis edilen Pho, Vietnam’ın en tanınmış yemeği. Farklı çeşitleri olsa da orijinalinde sığır eti kullanılıyor. Pho, Vietnam’da 1930’larda az pişmiş sığır eti dilimleriyle servis edilerek ortaya çıkmış, yeni bir tarif olduğunu söylemek mümkün.
Bouillabaisse – Fransa
Fransa’nın en ünlü çorbası, Marsilya’ya özgü olan Bouillabaisse kabul edilir. Akdeniz balıklarıyla yapılan bu çorbanın temel malzemeleri safran, zeytinyağı, rezene, sarımsak ve domates. Çorbanın hangi deniz ürünleriyle yapılacağı ise tartışma konusu. Kullanılan deniz ürünleri konusunda net bir bilgi olmasa da Fransız şefler otantik tarifte maymunbalığı ve yengeç ile birlikte 2 deniz ürünü daha bulunduğunu belirtiyorlar.
Borş – Ukrayna
Borş çorbasının menşei Ukrayna olarak kabul edilse de başta Doğu Anadolu ve Rusya olmak üzere tüm coğrafyada bulunduğunu eklemek gerekiyor. Borş’un nereye ait olduğu tartışıladursun, Ukraynalılar çorbayı UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne sokabilmek için kampanyalar düzenliyor. Ekşi kremalı pancar çorbası olarak tarif edebileceğimiz Borş, tadını fermente edilmiş pancar suyunun keskinliğinden alır. Doğu Anadolu’da Borş çorbasına pancarın yanı sıra kereviz, lahana, havuç gibi çok sayda sebze eklenir.
Caldo Verde – Portekiz
Portekiz’in kırsal bölgelerinden çıkan Caldo Verde bugün ülkenin en pahalı restoranlarının menülerinde ilk sırada yer alıyor olsa da aslında bir ev çorbası. İnce dilimlenmiş yeşillikler, Portekiz’e has chouriço sosisi, patates ve soğan ile yapılıyor. Her ne kadar lüks algısı yaratılsa da bu doyurucu çorba çiftlik mutfaklarının vazgeçilmezi olan mütevazı bir ev yemeği.
Frik – Cezayir, Libya, Tunus
Frik çorbası, freekeh adı verilen ve henüz yeşilken hasat edilen durum buğdayından (makarnalık buğday) yapılıyor. Frik yaparken tavuk, dana, koyun veya kuzu etine domates, nohut ve yerel baharatlar ekleniyor, limon dilimleri ile servis ediliyor.
Chupe de camarones - Peru
Kremalı karides çorbası olan Chupe de Camarones, And Dağları’ndaki Arequipa’ya özgü. Dağlarda soğuk geceler için doyurucu ve içinizi ısıtan bu mükemmel tarifte karideslere And patatesleri ve mısır eşlik ediyor. Çorbanın olmazsa olmazı ise meyveli bir tada sahip aji amarillo adındaki acı bir biber. Zengin, kremsi çorbaya baharat olarak katılan bu biber aynı zamanda şifalı kabul ediliyor.
Gazpacho – İspanya
İspanya’ya Araplar tarafından İber Yarımadası üzerinden taşınan bu tarif yıllar içinde ülkenin geleneksel yemeği haline geldi. Bizim için oldukça ilginç bir fikir olsa da Gazpacho tarifinde domates, sarımsak ve zeytinyağının yanı sıra salatalık bulunuyor. Bayat ekmek kırıntıları ile tamamlanan tarife salatalık ve domatesi ekleme fikri İspanyollara ait.
Groundnut – Batı Afrika
Belirli bir ülkeye değil geniş bir coğrafyaya ait uluslararası bir çorba olan Groundnut’un kökleri Gambiya’da pişirilen yeşil yapraklarla pişirilen bir tarife dayanıyor. Bugün kıtanın batısındaki tüm ülkelere yayılan bu çorba; yer fıstığı, et, balık veya tavuk ile yapılıyor. Çorbanın kremsi kıvamı kadar tuzlu tadı da son derece ünlü.
Gumbo – ABD
Batı Afrika, yerli ve Fransız kültürlerinin karışmasıyla oluşması sayesinde ABD’nin en ünlü mutfağı Louisiana’dır. Gumbo ise bu mutfağın en ünlü temsilcisi. Deniz ürünleri, tavuk veya sosis ile yapılan versiyonları günümüzde popüler olsa da çorbanın sayısız tarifi bulunuyor. Yerli Choctaw halkının file adını verdiği, öğütülüp kurutulmuş sassafras yaprakları, bölgedeki pek çok bamya tarifinde yer alır. Çorbayı unla kıvamlandırmak mümkün. Ayrıca sotelenmiş bamya dilimleri de çorbanın en önemli özelliği. Louisiana’da her yıl Gumbo pişirme yarışması yapıldığını da ekleyelim.
Harira – Fas
Harira çorbası, yumuşacık nohutta ıslanan tuzlu domates suyuna tarçın, zencefil, zerdeçal ve biber gibi sıcak baharatlar katılarak yapılır. Vejetaryen tarifleri dünya çapında popüler olsa da, klasik tarifte yumuşak kuzu parçaları veya diğer etler bulunuyor. Sadece Müslümanlar değil; Bazı Kuzey Afrikalı Yahudiler de Yom Kippur'un yıllık orucunu bozmak için Harira hazırlıyor.
Karcho – Gürcistan
Gürcistan'ın en sevilen yemeklerinden biri olan bu geleneksel Karcho çorbasına parlak görüntüsünü ve lezzetlini erik sosu katıyor. Pişirilmiş yağlı dana eti ve öğütülmüş cevizin zenginliğini dengeleyen olgunlaşmamış erikler, çorbaya ekşimsi bir tat veriyor. Kişniş, tuz, çemen, karabiber, kadife çiçeği gibi çok sayıda baharat katılarak yapılıyor.
Lanzhou – Çin
Bir çorbadan çok zanaat eseri desek yanlış olmaz. Bu geleneksel çorba için la mian eriştesini elle şekillendirmek başlı başına bir sanattır. İnce öğütülmüş, yüksek glütenli un ve alkali toz kullanarak esnek bir hamur hazırlanıyor ve ardından bir kase çorbaya yeterli erişte yapmak için tek bir parça hamur çekilip katlanıyor. Sığır eti, turp dilimleri, acı biber yağı ve taze otlar içeren birinci sınıf çorbanın sırrı eriştelerde.
Mohinga – Myanmar
Mohinga, Myanmar’da geleneksel bir kahvaltı yemeği ve sokak satıcılarının tezgahlarında satılıyor. Bu erişte çorbasını, otlarla kaynatılan ve kızarmış pirinç tozu ile koyulaştırılan aromatik et suyu olarak tarif edebiliriz. Balıklı çeşidinin lezzeti daha ünlü olsa da ülkede her türlü etle yapılıyor ve kahvaltıların vazgeçilmezi.
Menudo – Meksika
Meksika’nın düğün ve özel günlerde kazanlarla pişirilen özel çorbası Menudo’nun ilaç özelliği de bulunuyor. Bir çeşit işkembe çorbası ve işkembenin sarımsakla saatlerce kaynatılması ile hazırlanıyor. Tarifte çiğ soğan, acı biber ve kişniş de bulunuyor. Menudo’nun iki çeşidi var: Et suyu ile yapıldığı için rengi kırmızımsı olan Menudo Rojo ve daha hafifi olan Sonoran tarzı Menudo Blanco.
Moqueca de camarão – Brezilya
Palmiye yağı ve domatesten gelen turuncumsu rengi ve et suyunda yüzen yumuşak karideslerle tatlı bir çorbadır. Brezilya’da sıcak yaz günlerinde bile sıkça tüketilen Moqueca de camarão, geleneksel olarak siyah kil ve mangrov ağaçlarının özünden yapılan el yapımı bir tencerede pişirilir ve daha sonra aynı otantik kapta servis edilir.
Soto Ayam – Endonezya
Taze zerdeçal, yıldız anason, tarçın, limon otu ve ıhlamur yaprakları gibi baharatlar, ekstra zenginlik katmak için kayısı kıvamında haşlanmış yumurtanın sarısı ile hazırlanan derin katmanlı aromasıyla Endonezya’nın en ünlü yemeğidir. Güney Amerika’daki Surinam’a dayanan çok eski bir tarif. Her ne kadar Endonezya’ya ait olduğu bilinse de Singapur ve Malezya’da versiyonları bulunuyor. Üzerinde kızarmış arpacık soğanı, taze misket limonu ve dilimlenmiş kırmızıbiber ile servis ediliyor.
Tom Yum Goong – Tayland
Tatlı, ekşi, baharatlı ve tuzlu Tom Yum Goong çorbasının muhteşem suyu karideslerle birleşiyor. Aromatik bileşenler arasında havlıcan, limon otu ve ıhlamur yaprakları bulunurken, parlak kırmızı kuşgözü biber şeritleri de kullanılıyor. Tom yum goong, Tayland'daki birçok tom yum çorbası çeşidinden sadece biri.
Tonkotsu Ramen – Japonya
Uzun süre kaynatılmış kemik suyu, iliği ve yağı ile yapılan klasik ramen tarifi, güneydeki Kyushu adasındaki Fukuoka eyaletine özgüdür. Ancak bu zengin çorba ülke çapındaki ve hatta dünyadaki Japon restoranlarında mutlaka bulunur. Et suyu Tonkotsu Ramen’in yıldızı olsa da, et dilimleri ve erişte de çorbaya aşırı lezzet katar.
Yayla çorbası – Türkiye
Anadolu mutfağındaki sayısız özel çorbanın arasından, ülkemizin her yerine ulaşmış olan Yayla çorbasının uluslararası yemek literatüründeki yeri ayrı. Bu eşsiz tarif, yoğurt ve pirincin kaynatılması ile yapılıyor olsa da bölgeye göre bulgur, buğday ve küçük köfteler ile de hazırlanıyor ve üzerine yağlı kırmızıbiber sosu dökülrek tamamlanıyor. Üzerinde hafifçe gezdireceğiniz bir parça kuru nane, yoğurdun hafif keskinliğini dengelemeye yardımcı olur. Taze pide ekmeği ile servis edilir.
