ABD'ye helikopter motoru satabiliriz

Yaklaşık 5 yıl önce yerli ve milli uçak, helikopter ve İHA motoruna hayal gibi bakılıyordu. Üzerinde çalışılan projelerin hayata geçme ihtimali olmayan, kâğıt üzerinde kalacak çalışmalar olduğunu düşünenlerin sayısı da az değildi. Ama şu an itibariyle hava araçları için geliştirilen motorlara baktığımızda Türkiye’nin önemli mesafe kat ettiğini görüyoruz. Hatta yakın bir zamanda ABD’ye helikopter motoru bile satmaya başlayabiliriz.

Tek istisnası Milli Muharip Uçak (MMU) için ihtiyaç duyulan jet motoru. Fakat öyle bir motorda işin içinde olanların takdir edeceği gibi 3-5 yılda bugünden yarına olmuyor. En az 8-9 yıl sabırla çalışmak gerekiyor. Ancak jet motoruna ulaşabilmek için de helikopter, İHA motorlarını yapmış olmak gerekiyor.

Türkiye’nin en önemli havacılık adımlarından Genel Maksat Helikopteri Programı kapsamında T70 Kara Şahin helikopterlerine güç veren motorların üretim çalışmasına Eskişehir’de devam ediliyor. TUSAŞ Motor Sanayii AŞ (TEI) Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Mahmut Faruk Akşit, bu motorların yerlilik oranını sürekli artırdıklarını, son durum itibarıyla yüzde 50’yi geçtiklerini söylüyor. Yüzde 50 bariyerinin geçilmesi önemli. Yukarıya doğru ilerledikçe sıkıntılı günler biraz daha devam eder, sonra jet motoru serüvenini en üst segment için sağlıklı adımların atılacağı günler başlar.

REKLAM

Genel Maksat Helikopteri’nin gövdesini Türk Havacılık ve Uzay Sanayi AŞ (TUSAŞ), motorlarını TEI, aviyoniğini (hava araçları elektronik sistemi) ASELSAN, pervaneyi çeviren ana dişli aksamının da Alp Havacılık tarafından üretiliyor.

TEI’de bu proje kapsamında motor üretimi yapıyor. Yerlilik oranı yüzde 51’in üzerine çıkmış. Geriye kalanların dişli kutusu, pompalar, kablolar, bujiler, enjektörler olduğu belirtiliyor. Bunların dışında motorun hemen hemen her şeyini TEI’de üretiyor. Kalifikasyon testlerinin hemen hemen hepsi tamamlanmış. Yanma odası testleri yapılıp, sertifikası da alınırsa dünya pazarına çıkacak. Hatta TEI’nin ortağı olan General Electric (GE) ile anlaşma sağlanması halinde ABD’ye helikopter motoru satacak duruma geleceğiz. ATAK helikopterlerini ihraç ederken motorları için ABD’den izin bekleme aşamalarından ABD’ye motor satma dönemine geçmek söz konusu.

TEI şimdiye kadar 47 adet T700-TEI-701D plakalı yerli helikopter motoru üretmiş ve 36’sını TUSAŞ’a teslim etmiş. Şu an itibarıyla haftada bir motor üretir duruma gelinmiş. Bu gelişme aynı zamanda T700 motorlarının dünyadaki belli başlı bakım merkezlerinden biri haline gelinmesinin de önünü açmış. Çünkü, motor üretmek ile bakım ve onarımı yapmak ayrı teknoloji ve kabiliyet istiyor. Ancak motoru üretmek diğer kabiliyetlerin kazanılmasını da kolaylaştırıyor.

Kısacası 5 yıl önceye göre çok ciddi mesafe kat etmiş durumdayız. Emeği geçenlere teşekkür.

30 asi genç uçuşu iptal ettirdi

Salgın döneminde COVİD-19 kuralları çerçevesinde Türkiye’de Türk Hava Yolları (THY) Pegasus veya diğer havayollarında pek karşılaşmadığımız ilginç bir hadise Amerika’da vuku bulmuş. Maske takmaya direnen 30 kolej mezunu genç yüzünden American Airlines uçuşunu iptal etmek zorunda kalmış. Dünyanın birçok yerinde de maskeyi usulüne göre takmayan veya fırsat bulduğu an çıkaran yolcular yüzünden uçaklarda ciddi tartışmalar oluyor. Hafta içinde ABD’de bir grup gencin maske takmayı reddetmesi olayı ise toplu bir hareket olması sebebiyle yaşananların en ilginç olanı.

Mezuniyet gezisinde olan 47 kolej mezunu gençten yaklaşık 30’unu kabin ekibi, maskelerini takmaları ve yerlerinde oturmaları konusunda ikna edememiş. Yolcular da yaşananlardan rahatsız olduklarını söylemelerine rağmen gençler onları da dinlememişler. Uçağın içinde taşkınlık yapmaya devam etmişler. Uçakta bulunanların tabiriyle “Korkunç gençler” yüzünden havayolu Kuzey Carolina’dan Bahamalara olan uçuşu iptal etmek zorunda kalmış.

North Caroline Charlotte Havalimanı’nda yaşanan bu tuhaf hadise sebebiyle havayolu yetkilileri uçakta teknik sorun olduğu gerekçesiyle 172 yolcuyu başka bir uçağa geçirmek zorunda kalmış. Gruptaki bazı öğrenciler ikinci uçağı binme aşamasında da kabin ekibinin maske talimatlarına uymayı kabul etmemişler. Yaşanan olay sonucunda uçuş ertelenmiş, yolcular da zorunlu olarak havalimanı otellerinde kalmışlar.

American Airlines’ın 893 uçuş nolu Bahamalar seferi, gençlerin eyaletin maske takma zorunluluğuna uymamaları ve diğer yolcuları rahatsız etmeleri yüzünden gerçekleşememiş. Öğrencilerin gezisini organize eden seyahat acentesi Breakaway Beach yetkilileri ise American Airlines’ın 30 öğrencinin olaya karıştığını söylemesine rağmen 47 kişiden sadece birinin kötü davrandığını, havayolunun ise tüm guruba kötü davrandığını, ailelerin gereksiz yere strese soktuklarını iddia etmiş.

Kolejli gençlerin maske kurallarına uyacaklarını teyit etmeleri sonrasında ertesi gün sabah uçağa binmelerine izin verilmiş.

ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) kayıtlarına göre Ocak 2021’den bu yana maske zorunluluğuna uymayı reddeden 2 bin 500 asi yolcu rapor edilmiş.

Ülkemizde de uçakla seyahatlerde COVID-19 tedbirlerine aykırı hareket edilmesi durumunda, idari para cezası kesiliyor ve yolcular uçuşa alınmıyor.

Bir kitap: "Yer ile gök arasında"

Çocukları için havacılığı sevdirmek için kalem alınmış bir roman. Havacılık sektörüne uzun süre emek vermiş, havacılığın içinden bir ismin Uğur Keleşoğlu’nun romanının kahramanı bir kız çocuğu. Yolu Sabiha Gökçen ile kesişiyor ve birlikte yurtdışına çeşitli ülkelere yolculuk yapıyorlar. Buralarda çeşitli maceralar yaşıyorlar.

Kurguyla gerçeğin iyi harmanlandığı romanda tarih var, seyahat var, yeni yerli farklı şekilde keşfetmek var, Sabiha Gökçen gibi rol modeli yakından tanıma imkânı da var

ABD'ye helikopter motoru satabiliriz

30 asi genç uçuşu iptal ettirdi

Bir kitap: "Yer ile gök arasında"

Diğer Yazılar