İşe giren işsizin 3 aya kadar primini Fon karşılıyor

İşsizlik maaşı alınan süreler için borçlanma hakkı verilmesine ilişkin talepler henüz karşılık bulmamakla birlikte, işsiz kaldıktan sonra yeniden işe girenlere pandemi döneminde getirilen önemli bir hak kamuoyunda yeterince bilinmiyor.

4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Hakkında Kanun’a, 11 Kasım 2020 tarihinde kabul edilen 7256 Sayılı Kanun ile bir madde eklendi. Söz konusu madde uyarınca, işsizlik ödeneğinden yararlanmakta olan kişiler 90 gün içinde yeni bir işe girip en az 12 ay süreyle çalışırlarsa işsiz kaldıkları günlere ait sosyal güvenlik primlerinin işçi ve işveren payı işsizlik fonundan karşılanıyor. Prim ödemeleri, işçinin kazancına bakılmaksızın asgari ücret üzerinden ödeniyor.

Buna göre, şu an uygulanmakta olan asgari ücret üzerinden günlük 49 lira tutarındaki işçi ve işveren primi işsizlik fonundan karşılanıyor. İşsizlik süresi 90 gün olan bir işçi için fondan toplam 4 bin 428 liraya kadar prim ödemesi yapılıyor. Prim ödenen süreler, işçinin prim günlerine ekleniyor ve emeklilik hesabında dikkate alınıyor.

TALEP ETMEYENE PRİM YOK

Yeni uygulanmaya başlandığından çok bilinmeyen bu haktan yararlanabilmek için işsizlik maaşı almakta iken 90 gün içinde özel sektöre ait bir işyerinde sigortalı olarak çalışmaya başlanması ve en az 12 ay çalışmaya devam edilmesi gerekiyor. On iki aylık kesintisiz çalışmanın ardından Türkiye İş Kurumu’na (İŞKUR) talepte bulunanların sigorta primleri fondan karşılanıyor. İşçinin yazılı talepte bulunmaması halinde kendiliğinden prim ödemesi yapılmıyor.

Bu arada, şunu da eklemek gerekiyor. Kesintisiz çalışma şartının aynı işyerinde sağlanması zorunluğu bulunmuyor. Ara vermeden yeni işe başlamak koşuluyla farklı özel sektör işyerlerinde yapılan çalışmalar da geçerli sayılıyor.

İşsizlik ödeneğinin süresi, 6 ay ile 10 ay arasında değişebiliyor. Bir işçi söz konusu prim hakkından, aynı işsizlik ödeneği süresi içinde bir defa yararlanabiliyor.

İŞSİZLİK ÖDENEĞİ SÜRELERİNE BORÇLANMA HAKKI

İşsizlik süreleri nedeniyle sigorta prim gününü tamamlamakta zorlanan çalışanlar, yıllardır işsizlik ödeneği alınan sürelerin tamamı için borçlanma hakkı bekliyor. Çalışma yaşamlarının bazı dönemlerinde işsiz kalan 4/1-a (SSK) statüsünde çalışanlar, boşta geçen süreleri için geriye dönük borçlanma yapamıyorlar. Ödeme güçleri varsa, işsiz kaldıkları dönemde isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek boşlukları tamamlayabiliyorlar. O dönemde işsiz oldukları için ödeme güçleri olmadığından isteğe bağlı sigorta primini ödeme imkânı olmuyor. “İşe girip para kazanınca geriye dönük borçlanma yapayım” deme şansları da yok.

2020 yılında yapılan düzenleme, işsizlik maaşı alırken üç ay içinde işe girenlerin sorunlarını çözüyor ama 6 aydan 10 aya kadar değişen süreyle işsizlik ödeneği aldıkları halde bir işe girememiş kişilerin sorunlarını çözmüyor.

11. Kalkınma Planı sosyal güvenlik özel ihtisas komisyonu, işsizlik ödeneği alınan dönem için geriye dönük borçlanma hakkı tanınarak sigortalıların emekli aylıklarını yükseltebilme ve emekli olmak için prim eksiklerini tamamlama imkânı getirilmesini önerdi. Komisyonun bu önerisi henüz hayata geçirilemedi.