Çinliler neden yemeklerini çubukla yiyor?
Mutfağının merkezine pirinci koyan bir kültürün yemek yerken iki uzun çubuk kullanması ne garip değil mi?
İnsanlar pirinçle beslenen bir ülkede iki uzun çubukla yemek yenmesi üzerine komik espiriler yapsa da yemek çubukları Çin'in mutfak tarzına çok yakışıyor. Çünkü ülkenin her bir köşesinde ve dünya genelindeki sayısız Çin restoranında kendine yer bulan yemek çubukları, oldukça kadim ve seçkin bir tarihe sahip.
Çin’de yemek çubuklarının ilk olarak MÖ 1200lerde, Shang hanedanlığı döneminde kullanıldığı düşünülüyor. Dünya tarihine fal yazıtları gibi çok önemli tarihi kalıntılar bırakan hanedanlığın döneminde.
Bu erken dönem yemek çubukları bronzdan yapılıyordu ve daha çok yemek pişirirken kullanılıyordu. Günümüz çubuklarından çok daha uzun olan bu bronz gereçler, kaynar yağ dolu kapların derinlerine ulaşmak için kullanılıyordu.
Neredeyse bin yıl boyunca, yemek çubuklarının temel fonksiyonu buydu. Çubukların kısaltılıp yemek yemek için kullanılmaya başlanması MS 400leri buldu. Çin nüfusu hızla artmış, kaynaklar yetersiz kalmıştı. Bu dönemlerde aşçılar, idareli kullanabilmek için eti küçük parçalara bölmeye başladılar. Tüketiciler de yemek çubuklarını, bu boyutundaki et parçalarını tabaktan ağza götürmenin en kolay yolu olarak görmeye başladı.
Bu ucu kör küçük mutfak eşyası, bundan çok daha önce, vejeteryan Konfüçyüs'ün bizzat kendisi tarafından reklamı yapılan meşhur bir gereç haline gelmişti. Konfüçyüs, bıçak gibi keskin mutfak aletlerini kullanmamak gerektiğini anlatıyordu. Konfüçyüs'ün öğretisine göre bıçak, yemek yiyen kişiye, etin tabağa gelene kadar başına gelen acımasız şeyleri hatırlatıyordu. Yemek çubuklarının uçları ise bıçak gibi değildi, daha küttü ve bu yüzden mezbahaları getirmiyordu insanların aklına.
MS 500lere gelindiğinde, yemekte çubuk kullanımı Japonya ve Vietnam gibi komşu diyarlara yayılmış, tasarımı yerel lezzetlere uyarlanmıştı. Çubuklar Japonya’da, erkekler, kadınlar ve çocuklar için farklı ebatlarda üretiliyordu. Vietnam’da ise çubuğun yapımında, bronz ya da porselen yerine palm odunu kullanılıyordu.
Tek kullanımlık yemek çubuklarını 1878 yılında piyasa süren ülke Japonya olsa da Çin bu yaratıcı tasarımın orijinal kaynağıdır. Japon çubukları ile Çin çubukları arasındaki yegane fark şudur: Japon çubukları bambudan ve kökleri bitişik tek parça çubuklar olarak kullanılırken, Çin çubukları iki bağımsız parça halinde kullanılır.
Ayrıca en başta bahsedilen konuya da açıklık getirelim: Asya'da yenen pilav türleri bizim yediğimiz şekilde tane tane değil, iri parçalar halinde topak topak pişirilir ve pilavı çubukla ağzınıza atmak daha kolaydır.
