Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin
        Haberler Ekonomi Sosyal Güvenlik Soru cevap Vergi avantajından yararlanabilirsiniz - Sosyal Güvenlik Haberleri

        Bugün 1 Mayıs. İşçinin ve emekçinin bayramı. Türkiye'de ve dünyada emekçiler iki yıldır pandemi nedeniyle çok zor koşullarda çalışıyorlar. Yaşam koşulları, pandemi nedeniyle daha da kötüleşti. Gelecek 1 Mayıs'ı bayram gibi kutlayabilmeyi ümit ediyor, tüm emekçilerin 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü'nü kutluyorum.

        DOĞUM BORÇLANMASI EN AVANTAJLI NASIL YAPILIR?

        Doğum borçlanmasını bugün ödemek yerine emeklilik tarihine yakın ödemek arasında bir avantaj söz konusu mu? Yıldan yıla artış oranı ne kadardır? Mevduat oranına mı endekslidir? Doğum borçlanması en geç şu zaman yapılmalı gibi yasal bir durum var mıdır? Eksik günlerimi tamamlamak için doğum borçlanması ve isteğe bağlı sigorta primi ödemem gerekiyor. Bu parayı şahıs olarak benim ödememle, aynı meblağı bir firmanın SGK primi olarak ödemesi arasında emekli aylığı bakımından bir fark var mıdır? (İsimsiz)

        REKLAM

        Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yapılan doğum ve askerlik borçlanması gibi hizmet borçlanmalarında (Emekli Sandığı iştirakçileri hariç) ödenen primler asgari ücrete endekslidir. Asgari ücret artışının enflasyonun altında kaldığı veya enflasyona yakın olduğu yıllarda borçlanma yapmak avantaj sağlayabilir. Borçlanmalar brüt asgari ücret ile bunun 7.5 katı arasında sigortalının kendisince belirlenen tutarın yüzde 32’si oranında prim ödeyerek yapılır.

        2021 yılı asgari ücret rakamına göre, bir günlük borçlanma primi 38.16 TL ile 286.20 TL arasında olabilir. Asgari ücret üzerinden bir çocuk için 2 yıllık (720 gün) doğum borçlanması yapanların bu yıl 27 bin 475 TL ödemesi gerekir.

        Borçlanmanın ne zaman yapılacağına dair bir sınırlama yok. Bugün de yapılabilir, emeklilik yaşını doldurmaya kısa süre kala da yapılabilir. Ancak, borçlanma için SGK’ya başvurulduğunda, tahakkuk eden primin bir ay içinde ödenmesi gerekiyor.

        Ücret geliri elde edenler doğum ve askerlik borçlanması için ödedikleri primi, gelir vergisine esas kazançlarından indirebilirler. Örneğin 27 bin 475 TL tutarındaki primin kazançlardan indirilmesiyle, en düşük vergi oranı (yüzde 15) uygulandığında dahi 4 bin 121 TL’si ödenecek vergiden mahsup edilir. Bir nevi 4 bin 121 TL tutarında vergi iadesi alınır.

        REKLAM

        Emeklilik için eksik günlerin doğum borçlanması veya isteğe bağlı sigorta primiyle tamamlanmasıyla fiilen çalışarak tamamlanması arasında emekli aylığı bakımından bir fark bulunmuyor. Ancak, yukarıda anlattığım vergi indirimi avantajı dolayısıyla borçlanmanın fiilen çalışırken yapılması, borçlanma maliyetini azaltır.

        Son beş yıl içinde askerlik veya doğum borçlanması yaptığı halde vergi indiriminden yararlanmamış olanlar, geriye dönük talepte bulunabilirler.

        YIPRANMAYA TABİ İŞLERDE YAŞ HADDİNDEN İNDİRİM NASIL YAPILIR?

        1983 doğumluyum. İlk işe giriş tarihim Ocak 2003, sigorta başlangıcım Ocak 2004. Radyoterapi teknikeriyim. Ocak 2004 – Mayıs 2009 tarihleri arasında sigortam SGK belge türü (1)’den, Ağustos 2010 – Mayıs 217 tarihleri arasında (32)’den yatırılmış. Toplam prim gün sayım 4364. Şu anda çalışmıyorum. Emeklilik hakkımı kazanmak için kaç günüm var? (Derya Ç.)

        Sigortalı çalışmaya başladığınız tarih itibarıyla SSK’dan normal emeklilikte 7000 prim günü ve 60 yaşa tabisiniz. 2010-2017 yılları arasında (32) koduyla gösterilen fiili hizmet süresi zammına (yıpranmaya) tabi günlerinizin 4’te 1’i sigortalılık sürelerinize eklenir. Hafta tatili ile yıllık izinleriniz ve bayram tatilleri yıpranma günlerinize dahil edilmez. Normalde 2008 sonrası çalışmalar için sigortalılık sürelerine eklenen fiili hizmet süresi zammının yarısı oranında yaş haddinden indirim yapılır. Ancak, yaş haddi indirimi uygulanabilmesi için FHSZ’ye tabi sürenin 3600 günü doldurması gerekir. Mevcut haliyle yaş haddi indiriminden yararlanamazsınız ancak sigortalılık sürelerinize ilave yapılır.

        REKLAM

        Şayet 2004 – 2009 yıllarında radyasyona maruz kalan işlerde çalıştığınız halde normal çalışma gibi gösterilmişse dava açıp hizmet tespiti yaptırabilirsiniz. Böyle bir durumda yaş haddinden indirim hakkından yararlanabilirsiniz.

        İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGESİ SONRADAN İPTAL EDİLEBİLİR Mİ?

        Ben bir fuar şirketinde çalışıyorum ve pandemiden dolayı uzun süredir kısa çalışma ödeneği ile idare ediyorduk. Geçen ay artık KÇÖ’nin uzatılmayacağı söylendiği ve şirketin de gücü kalmadığı için mecburen şirket ile 3 Nisan tarihinde arabulucu vasıtasıyla karşılıklı anlaşarak kod 29 ile yollarımızı ayırdık. Ama şimdi KÇÖ tekrar uzatıldı ve biz bu durumda mağdur olduk. İlişiğimizi kestiğimiz için artık işe dönemeyeceğimizden KÇÖ alamayacağız. Sanırım geriye dönük olarak iş akdimizin feshiyle ilgili iptal de yapılamıyormuş. Bu durumda yapabileceğimiz herhangi bir şey var mıdır? Ya da bizimle aynı şekilde mağduriyet yaşayanlarla ilgili geriye dönük bir esneklik yapılması için herhangi bir duyuru yapılabilir mi? (Arın B.)

        REKLAM

        İşten ayrılış bildirgesinin SGK’ya on gün içinde verilmesi gerekiyor. İşten ayrılış bildirgesinin on günlük süre içinde doğrudan işverence sistem üzerinden düzeltilmesi veya silinmesi mümkündür. On günden sonra silinebilmesi için SGK’ya başvurulması gerekir. SGK’nın, işverenin sunduğu işten ayrılış belgelerinde şüphe ve tereddüt olmaması halinde silme veya düzeltme işlemi yapılabilir. Düzeltme başvurusunun işverence yapılması gerekir.

        Kısa çalışma ödeneği almış olanlar, kendi istekleriyle işten ayrılmış veya işverence eski adıyla kod (29) ile işten çıkartılmış olsalar bile işsizlik ödeneği alabilirler. Düzeltme işlemi yapılamadığı takdirde 30 günlük süreyi kaçırmadan Türkiye İş Kurumu’na (İŞKUR) işsizlik ödeneği başvurusunda bulunursanız, kısa çalışma ödeneği almaya başladığınız tarih itibarıyla hak ettiğiniz işsizlik ödeneğini tam olarak alabilirsiniz.

        İŞE İADE DAVASINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NEDİR?

        2006 yılından beri çalıştığım bankada önce idari izne çıkartıldım. Bir işlemden dolayı disiplin kurulunun kınama cezasını gerekçe göstererek başka bir ile naklimi istediler. Kabul etmeyince 1,5 ay önce istifaya zorlandım. Haklarımı ödediler. Tekrar işe dönmek için işe dönüş davası açabilir miyim? (A.Y.)

        REKLAM

        İşverence işten çıkartılan veya zorla istifa ettirilen işçi işe iade davası açabilir. Dava açmadan önce arabulucuya başvurulması gerekir. Ancak bunun için 30 günlük hak düşürücü süre bulunuyor. Otuz günlük süre, fesih kararının bildirildiği tarihte başlar. İşten 1,5 ay önce ayrıldığınıza göre, işe iade davası açma hakkınız ortadan kalkmış bulunuyor.

        EKSİK PRİM GÜNÜYLE NASIL EMEKLİ OLUNUR?

        1966 doğumlu bir yakınımın SSK hizmet dökümünü ekte gönderdim. Emekli olabilmesi için maddi yardımda bulunmak istiyorum. Ancak, emekli olup olamayacağı konusunda bir fikrim yok. Yardımcı olursanız sevinirim. (M.D.)

        Yakınınız beyefendinin sadece 989 prim günü bulunuyor. Normal emekliliği mümkün değil.

        Ancak, 3600 prim günüyle 60 yaşında SSK’dan emekli olabilir.

        SSK’dan 3600 günle emekli olabilmesi için öncelikle 4/a kapsamındaki günlerinin en az 2341 güne tamamlanması gerekir. Kalan günleri de isteğe bağlı sigorta primi olarak ödeyebilirsiniz. İsteğe bağlı sigorta primlerinin 1260 günü aşmaması gerekir. SSK günlerini tamamlayabilmek için varsa askerlik süreleri için borçlanma yapılabilir. Fakat askerlik borçlanması yapsa bile fiilen 4/a’lı olarak çalışması gerekiyor.

        REKLAM

        Askerlik borçlanmasını isteğe bağlı sigortaya başlamadan önce yapmalı ki, borçlanma süreleri SSK’ya sayılsın.

        Borçlanma için günlük 38.16 TL prim ödenmesi gerekecek. 540 gün askerlik süresi varsa 20 bin 606 TL prim ödersiniz.

        Arkasını getirebilecekseniz, yani askerlik borçlanmasına ilave olarak fiilen SSK’lı (4/a’lı) çalışıp, sonra da isteğe bağlı sigorta primi ödenecekse askerlik borçlanmasını yapın, aksi takdirde askerlik borçlanması için yaptığınız ödeme boşa gider.

        İŞVEREN PRİMİ ÖDEMEMİŞSE İŞÇİ SAĞLIK HİZMETİ ALABİLİR Mİ?

        2020 Nisan ayından beri ücretsiz izindeyim. İşverenim 4/a sigorta primlerini yatırmasına rağmen şu an sağlık sigortamdan yararlanamıyorum. SGK buna gerekçe olarak 600 TL dolayında genel sağlık sigortası (GSS) prim borcu olduğunu söylemektedir. Ama e- Devlet’te bir borç görünmemektedir. İşverenle konuştuğumda bu borcu isteseler de yatıramadıklarını, çalışanlar ücretsiz izinde göründüğü için borcun yatırılamadığını söylemektedir. SGK’ya, “borcu kendimiz yatırabilir miyiz?” diye sorduğumuzda da “işvereniniz ile konuşun” dediler. Ne yapmam gerekir? (Onur K.)

        REKLAM

        Pandemi dolayısıyla ücretsiz izne çıkartılanların GSS primleri işsizlik fonundan ödenmektedir. Ücretsiz izin döneminde işverenin prim ödemesi söz konusu değildir. 4/a’lı çalışmakta olanlar sağlık hizmetinden yararlanırken, işverenin prim bildirimi yapmış olması, yani sizin o işyerinde çalıştığınızı bildirmesi yeterlidir. İşverenin primi ödeyip ödememesi işveren ile SGK’nın sorunudur, işçinin sorunu değildir.

        Sigortalı çalışmaya başlamadığınız dönemde re’sen GSS yükümlüsü olmanızdan kaynaklı bir prim borcu bulunuyorsa, bu borcu ödemeniz gerekir. 30 Nisan 2021 tarihinde 23.59’a kadar internet üzerinden borcu ödeyebilirsiniz.

        Kaldı ki, gerek GSS, gerekse BAĞ-KUR prim borcu olanlar yılsonuna kadar kamuya ait hastanelerde verilen sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir.

        Sağlık hizmetlerinden yararlanmanızın önünde bir engel olduğunu düşünmüyorum. SGK’ya sorarak sorunun ne olduğunu araştırmalısınız.

        ÇALIŞMAYA BAŞLAYANLARIN EMEKLİ SANDIĞI’NDAN ALDIĞI ÖLÜM AYLIĞI KESİLİR Mİ?

        Engelliliğim dolayısıyla 2014 yılında 3760 günle 4/a statüsünde emekli oldum. Emekli Sandığı’ndan emekli babamı 2005 yılında kaybettik. Babamdan dolayı yetim aylığı alıyorum. Malum, hayat şartları zor. Ben de tekrar 4/a’lı çalışmak istiyorum. Çalışmaya başladığımda emekli aylığım veya yetim aylığım kesilir mi? (Ömer T.)

        REKLAM

        4/a ve 4/b statüsünde çalışan veya kendi çalışmasından dolayı emekli aylığı alanların Emekli Sandığı iştirakçisinden bağlanan ölüm aylığı kesilmez. 4/a’lı çalışmaya başladığınızda emekli aylığınız ile yetim aylığınızı almaya devam edersiniz.

        Şurada Paylaş!
        Yazı Boyutu

        GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ

        Habertürk Anasayfa