Seçimde kazananlar ve kaybedenler
31 Mart yerel seçimlerinde öne çıkanlar ve seçmenin verdiği mesajlar neler oldu? Bülent Aydemir yazdı
Sonuçları sürpriz olarak görülse de aslında başından sonuna kadar seçmen tepkisinin tezahürü anlamına gelebilecek bir seçimi geride bıraktık.
Türk siyasi tarihi açısından çok önemli sonuçlar doğuran 31 Mart seçimlerinde vatandaş, CHP’yi Türkiye’nin birinci partisi yaparken, AK Parti’ye de mesaj verdi. Oy davranışında, ekonomiyi önceleyen seçmene karşı AK Parti’nin en önemli ödevi, önümüzdeki dört yılda geçim şartlarını iyileştirmek, enflasyonu dizginlemek ve dar gelirli vatandaşlarımızın hayat standardını yükseltmek olacak. Aksi durumda ibreyi tekrar lehe çevirmek güç olabilir.
Ankara’da “Mansur Yavaş Modeli” belediyeciliğin kazanacağını, Yavaş’ın rakibi Turgut Altınok’a büyük fark atacağını öngörmeyen neredeyse yoktu. Ankara için sürpriz bir sonuç çıkmadı ancak İstanbul’da Ekrem İmamoğlu’nun rakibi Murat Kurum’a karşı 11 puanlık bir farkla kazanması, önümüzdeki süreçte Türk siyaseti açısından önemli sonuçlar doğuracak. Çünkü İmamoğlu, 2019’daki iki seçimi de hesaba kattığımızda, girdiği son üç seçimi kazanmış oluyor. Bunların üstüne, bir de hem Ankara hem de İstanbul’da belediye meclislerindeki çoğunluk CHP’ye geçti. İmamoğlu’nun ve Yavaş’ın Türkiye siyasetinde önlerinin açıldığını söylemek için müneccim olmaya gerek yok.
Seçmen davranışında şüphesiz ki ekonomik krizin farklı toplum kesimlerinde yol açtığı tahribat, son ana kadar umutlarını koruyan emeklilerin maaş zammı beklentisinin karşılanmaması, Fenerbahçe-Trabzon maçında yaşananlar ve sonrasındaki gelişmeler, Gazze meselesi, Yeniden Refah Partisi’nin yükselişi etkili oldu.
Bugüne kadar karşıtlıktan fayda sağlayan AK Parti’nin uzlaşıya teşvik edilmesi ve önünde dört yılı bulunan hükümetin politikalarında dengelenmesi ihtiyacı da bu sonuçta etkiliydi.
Seçimin kazananı şüphesiz ki Cumhuriyet Halk Partisi oldu. İkinci sırada ise hem iktidardan hem de mevcut partilerden umduğunu bulamayan seçmenin alternatif adres olarak yöneldiği Yeniden Refah Partisini kazanlar arasında sayabiliriz.
Seçimin en büyük kaybedeni, hedef koyduğu büyükşehirleri alamadığı gibi elindeki önemli kentleri kaybeden AK Parti oldu; ikinci kaybeden olarak İyi Parti sayılabilir. Genel seçimde yüzde 10’a yakın oy alan İyi Parti, ittifaksız olarak girdiği seçimden hayal kırıklığı ile çıktı. İyi Parti yüzde 4’e yakın oy alarak, seçimin en büyük kaybedenlerinden oldu.
Kurulduğundan bu yana, siyasi hayatı boyunca, birincilik kürsüsünü kaptırmayan AK Parti, bu seçimde ilk kez ikinci parti oldu. CHP, psikolojik olarak da bariyerleri yıktı. CHP belediyelerinin, ülkenin içinde bulunduğu ekonomik koşullarda hem yerel hizmet hem de sosyal belediyecilik açısından iyi iş çıkarması önümüzdeki ilk genel seçimde CHP’ye iktidar yolunu açabilir.
AK Parti, önümüzdeki 4 yılda hem ekonomik hamleler yapmak, hem dış politikadaki zorlu virajları aşmak hem de vatandaşın gönlünü ve desteğini tekrar kazanmak zorunda. AK Parti, seçimden sonra ekonomide atacağı adımlarda ve anayasa değişikliği hamlelerinde üzerinde daha büyük bir baskı hissedecektir.
Ekrem İmamoğlu’nun rakibine attığı 11 puanlık fark, Mansur Yavaş’ın rakibine karşı 18 puanla seçimi önde bitirmesi iyi okunup analiz edilmeli. Yavaş’ın ayrıştırıcı değil kucaklayıcı, gergin değil dingin tarzı, hesap veren şeffaf yaklaşımı, ihtiyaç sahiplerini ayırmadan sosyal belediyeciliğe öncelik vermesi belli ki CHP dışındaki seçmenin de kendisine yönelmesini sağlamış. Yeni dönemde Mansur Yavaş tarzı bir belediyecilik anlayışından söz etmek yanlış olmaz. Bu tarz bir anlayışı diğer belediyelerde de görebiliriz.
2019 mahalli seçimlerinde katılım oranı yüzde 84.6’ydı. 2023 genel seçimlerinde birinci turda yüzde 87.04, ikinci turda ise yüzde 84.15 katılım oldu. Bu seçimde ise katılım oranı yüzde 78’de kaldı. Seçime katılımın düşmesi bütün siyasi partilere bir mesaj olarak değerlendirilse de sonuçlar dikkate alındığında sandığa gitmeyenlerin önemli bölümünün AK Parti seçmeni olduğu söylenebilir. AK Parti seçmeni partisine küsmüş…
AK Parti, bir önceki seçimde Nihat Zeybekci ile İzmir’de yüzde 38.69 oy almış, CHP’nin adayı Tunç Soyer, yüzde 58.10 oy oranına ulaşmıştı. Aradaki 20 puanlık fark, Hamza Dağ’ın adaylığı ile 11 puana düştü.
Önceki seçimlerde kıyı şeridindeki kentlere sıkışan, Anadolu’da ve Karadeniz’de varlık gösteremeyen CHP’nin, kırmızı rengi Türkiye haritasında geniş bir alana yayıldı. CHP, belli bölgelerin partisi imajından kurtulurken, Türkiye haritası da renklenmiş oldu.
Sonuçta, Türkiye önemli bir yerel seçimi, tarihi sayılabilecek değişimle tamamladı. Mansur Yavaş’ın Ankara’da sergilediği tutum ve yönetim anlayışı, aldığı oy oranıyla, bütün Türkiye’ye örnek oldu. Seçimin bütün partiler açısından ve önümüzdeki süreçte siyasi arenada göreceğimiz yeni alternatif aktörler açısından önemli sonuçları olacak.
Seçim bittiğine göre artık Türkiye’nin önünde duran ekonomik zorlukları ve jeopolitik riskleri aşmaya odaklanmakta fayda var.
Seçim bitti; sıra geçimde…
