Montrö Boğazlar Sözleşmesi tarihi, önemi ve maddeleri: Montrö Boğazlar Sözleşmesi hangi devletler arasında imzalanmıştır?
Türkiye'nin boğazlar üzerindeki egemenlik haklarını tanıyan Montrö Boğazlar Sözleşmesi; İstanbul ve Çanakkale Boğazları üzerindeki kontrol ve geçişleri düzenleyen uluslararası bir sözleşmedir. Lozan Antlaşması ile birlikte imzalanan Boğazlar Sözleşmesi yerine gelen Montrö Boğazlar Sözleşmesi nedir? Montrö Boğazlar Sözleşmesi ne zaman imzalandı? Özellikle Almanya'nın 2. Dünya Savaşı öncesi başlattığı silahlanma çalışmaları sonrası, Türkiye'nin boğazların durumunu kendi lehine çevirmeyi başardığı Montrö Boğazlar Sözleşmesi hangi devletler arasında imzalanmıştır? Ayrıntılar içeriğimizin devamında…
Boğazların hâkimiyetinin Türkiye Cumhuriyeti’ne bırakıldığı ve uluslararası dengelerin Türkiye lehine değiştiği Montrö Boğazlar Sözleşmesi imzacı devletler kimlerdir? İşte, Montrö Boğazlar Sözleşmesi tarihi hakkında tüm detaylar…
Montrö Boğazlar Sözleşmesi Nedir?
Montrö Boğazlar Sözleşmesi; Lozan Antlaşması ile birlikte imzalanan Boğazlar Sözleşmesi’nin hükümlerini ortadan kaldıran ve boğazlar üzerindeki tüm egemenlik haklarını Türkiye Cumhuriyeti’ne devreden uluslararası bir sözleşmedir. Türkiye dışındaki Montrö Boğazlar Sözleşmesi imzacı devletler; İngiltere, Fransa, Sovyetler Birliği, Hindistan, Japonya, Bulgaristan, Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya’dır.
Montrö Boğazlar Sözleşmesi Ne Zaman İmzalandı?
Montrö Boğazlar Sözleşmesi; 20 Temmuz 1936 tarihinde İsviçre’nin Montrö kentinde imzalanmıştır. Boğazların kontrolünün yanı sıra ticaret gemileri, savaş gemileri ve sivil gemilerin boğazlar üzerinden geçişini de düzenleyen sözleşme ile Türkiye Cumhuriyeti’nin egemenlik hakları tanınmıştır.
Montrö boğazlar Sözleşmesi Kısaca Özet
Lozan Konferansı sırasında boğazlar meselesi de görüşülmüş ve Lozan Boğazlar Sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşmeye göre Boğazlar Komisyonu kurulmuş ve boğazlardan yapılacak serbest geçişin yapılmasını sağlamak adına boğazların her iki yakasının da askerden arındırılması kararlaştırılmıştır. Ayrıca boğazlar üzerine yapılacak herhangi bir saldırının da Milletler Cemiyeti tarafından önleneceği hükme bağlanmış bu durum da Türkiye’nin boğazlar üzerindeki egemenlik haklarını kısıtlamıştır.
1934 yılından Almanya’nın silahlanmaya başlaması, İtalya’da yaşanan gelişmeler ve Japonya’nın Mançurya’yı işgal etmesi ile dünyadaki huzursuzluğu giderek arttırmış ve Türkiye de bu gelişmelerden faydalanarak, boğazların statüsünde değişiklik yapılmasını istediğini imzacı devletlere bildirmiştir.
İtalya ve Fransa haricindeki diğer devletlerin de Türkiye’nin taleplerine olumlu yaklaşmaları üzerine imzacı devletler 22 Haziran 1936 tarihinde İsviçre’nin Montrö kentinde bir araya geldiler ve toplantının sonunda 20 Temmuz 1936 tarihinde Montrö Boğazlar Sözleşmesi imzalandı. Sözleşme fikrine uzak olan İtalya ise 1938 Mayıs’ta Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ne dahil olmuştur.
İmzalanan bu sözleşme ile Türkiye Cumhuriyeti’nin boğazlar üzerindeki tek otorite olduğu kabul edilmiştir.
Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin öne çıkan maddeleri ise şu şekildedir:
