KÇÖ alanlara işsizlik ödeneği nasıl bağlanır?

KÇÖ ALDIĞIM İÇİN İŞSİZLİK MAAŞININ 6 AY BAĞLANMASI DOĞRU MUDUR?

İş akdim 29.07.2022 tarihinde işverence feshedildi ve işsizlik ödeneği başvurusu yaptım. On ay işsizlik maaşı almayı bekler iken 6 ay işsizlik maaşı bağlandı. İŞKUR’a sebebini sorduğumda kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) aldığımı, bundan dolayı hesaplamanın 2020 Nisan ayından itibaren yapıldığını, o günden bugüne 750 prim günüm olduğunu ve 6 ay işsizlik maaşı hakkım olduğunu söylediler. Ben 9 yıl 1 ay aynı işyerinde çalıştım. KÇÖ başvurusunu yapan ben değilim, işveren. Sadece toplamda aralıklar ile 90 gün KÇÖ aldım. Bu uygulama doğru mudur? İtiraz edebilir miyim? (Serkan G.)

4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre, işsizlik maaşına hak kazanabilmek için son 3 yılda en az 600 prim gününü doldurmak ve son 120 gün hizmet akdi ile çalışmak gerekiyor. İşsizlik maaşı süresi prim günü 600’den fazla 900’den az olanlarda 6 ay; 900 günden fazla 1080 günden az olanlarda 8 ay; 1080 günden fazla olanlarda ise 10 ay olarak uygulanıyor.

İşsizlik ödeneğinden yararlanmaya başlanan tarihte söz konusu süreler sıfırlanıyor. İşsizlik ödeneği almaya başlanan tarihten itibaren yeniden işsizlik maaşına hak kazanabilmek için en az 600 prim gününü doldurmak gerekiyor.

Kısa çalışma ödeneği alanların prim günleri de işsizlik maaşı alanlar gibi aynı şekilde sıfırlanıyor. KÇÖ almaya başlamadan önce 10 aylık işsizlik maaşı hakkı bulunsa bile, sizin gibi 3 ay KÇÖ almış olanların yeniden işsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için KÇÖ almaya başlama tarihinden itibaren 600 prim gününün tamamlanması gerekiyor.

İtiraz etmekte haklısınız. KÇÖ uygulanırken işçinin rızası alınmadı. Kimi işletmelerde hiç kısa çalışma ihtiyacı olmadığı, hatta işçiler fiilen çalışmaya devam ettikleri halde kısa çalışma uygulamasına gidildi. Bunun yarattığı mağduriyetlerden biri de sizinki gibi işsizlik ödeneğinde oldu.

Hakkınızda yapılan işlem kanuna uygun. Ama kanun hakkaniyetli değil. Esas yapılması gereken kanun değişikliğidir.

Kısa çalışma ödeneği almaya 2021 yılında da devam etmiş olanlar ise bir başka mağduriyet yaşıyor. Bunlar yeniden işsizlik maaşına hak kazanabilmek için gerekli asgari 600 günlük süreyi daha ileri bir tarihte doldurabilecekler. O zamana kadar herhangi bir nedenle işsiz kalırlarsa ilk KÇÖ almaya başladıkları 2020 nisan ayındaki ücretleri üzerinden işsizlik maaşı alabilecekler. Bu yıl enflasyon yüzde 80’e ulaştığı için alabilecekleri işsizlik ödeneği çok düşük kalıyor. Örneğin, hep asgari ücretle çalışmış bir işçi pandemide KÇÖ almış ise işsiz kaldığında bugün sadece 1.168 TL işsizlik ödeneği alabiliyor. Enflasyonun şu anki gibi aşırı yükseldiği dönemlerde işsizlik ödeneğinde meydana gelen erimenin önlenebilmesi için ödeneklerin en az enflasyon oranında artırılması gerekir.

SİLİNEN BAĞ – KUR PRİM GÜNLERİNİ ŞİMDİ İHYA ETMEK AVANTAJLI MIDIR?

15.01.1996 tarihinde BAĞ – KUR’lu olarak iş hayatına girdim. 2013 – 2015 yılları arasında 600 gün primlerimi ödeyemedim. Af ile 600 günlük prim borcum silindi. Şirketim pasif olarak devam etmekte ancak SGK’‘lı çalışan olarak başka bir iş yerinde devam etmekteyim. Bugün itibariyle 26 yıl 6 aylık sigortalılık sürem ve 9006 gün primim var.

EYT çıkmaz ise 4A kapsamında 56, 4B kapsamında 58 yaşımda emekli olacağım. SGK yetkilileri 600 günü ileride borçlanabileceğimi sözlü olarak ifade etmişlerdi.

Şu an itibarıyla işyerimin sigorta primi ödemesine gerek var mı? Devam etmesi ve 10 yıl sonra, 600 günü borçlanarak 12000 veya 13000 prim gününden emekli olmamın bana ciddi avantajları olacak mıdır? (Tuğrul G.)

Çeşitli kanunlar ile zaman zaman BAĞ – KUR’luların ödenmeyen prim borçları silindi ve sigortalılık süreleri durduruldu. Aynı kanunlar ile daha önce durdurulmuş olan sigortalılık sürelerinin yeniden kazanılması, ihya edilmesi için de düzenlemeler yapıldı. Normalde çok yüksek gecikme faizi ödenerek yapılan ihya işlemi, ödeme kolaylığı olarak adlandırılan, aslında af niteliği taşıyan bu kanunlar ile daha avantajlı yapılabiliyor.

Siz BAĞ – KUR’dan emeklilikte dahi asgari prim süresini doldurmuş bulunuyorsunuz. Bu durumda ihya için prim ödemeniz gerekmez. Bundan sonraki dönemde prim ödemeye devam etmek elbette emekli aylığını yükseltir. Hesaplamayı şöyle yapabilirsiniz. İlave olarak elde edeceğiniz her 360 prim gününe karşılık emekli aylığınız, SGK’ya bildirilen prime esas kazancınızın yüzde 2’si oranında artar. Anladığım kadarıyla şu anda 4/1-a’lı olarak çalışıyorsunuz. Brüt ücretiniz yüksek ise bu şekilde çalışmaya devam etmeniz halinde bağlanacak aylığınız da artmaya devam eder.

EKSİK PRİM GÜNLERİ GEÇMİŞE DÖNÜK İSTEĞE BAĞLI SİGORTA İLE TAMAMLANIR MI?

Eşimin ilk sigorta girişi 10.07.1998 - 31.12.1998 (142 gün), ikinci sigorta girişi: 15.02.2005 - 30.09.2005 (224 gün). Memuriyet girişi ise 11.11.2005. Eşim EYT kapsamında sayılıyor mu? EYT kanunu çıkmadan evvel 7200 günü doldurmak adına memuriyetten evvelki dönemlere ait boşlukları doldurmak için isteğe bağlı sigorta ödemesi yapmak mümkün mü? Mümkünse yapmayı tavsiye eder misiniz? Bunu yaparsak EYT kapsamında emekliliği hak eder mi? (Gökhan K.)

Eşiniz SSK’dan emeklilikte EYT’li kabul edilir.

Memuriyetten önce SSK ve BAĞ – KUR kapsamındaki prim günleri ise memurluğa başladığı tarihten geçerli olmak üzere Emekli Sandığı başlangıç tarihini öne çeker. Buna göre, Emekli Sandığı’na başlama tarihi, 11 Kasım 2005 tarihinden 366 gün öne çekilir. Bu nedenle memuriyetten emeklilik bakımından EYT’li sayılmaz.

Memuriyetten evvelki dönemlere ait boşlukları geçmişe dönük isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek kapatma imkânı bulunmamaktadır. Sadece, bu dönemde doğum yapmış ise her bir çocukta iki yıla kadar boşta geçen süreleri borçlanabilir.

NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?

1967 doğumluyum, işe giriş tarihim 02.08.1982. Prim günüm 2151. SGK’dan 2 çocuk borçlanması yaparsam yaşım geri gider mi? Kaç yaşında emekli olurum? (Safiye Ü.)

Sigortalı çalışmaya 2000 öncesinde başladığınız için 3600 prim günüyle 58 yaşında emekli olabilirsiniz. Çocuklarınız doğduktan sonra boşta geçen sürelerin her bir çocukta 2 yıla kadar kısmı için doğum borçlanması yapabilirsiniz. Şayet her iki çocuğun doğumunda da ilk iki yıl hiç çalışmadı iseniz toplam 1440 gün borçlanma hakkınız bulunuyor. Borçlanmayı yaptıktan sonra 3600 güne tamamlayacak şekilde isteğe bağlı sigorta primi öderseniz 2025 yılından itibaren emekli olabilirsiniz. Gerek doğum borçlanması, gerekse isteğe bağlı sigorta için bugünkü asgari ücret üzerinden günlük 69.02 TL’den toplam 98 bin 630 TL prim ödersiniz.

İsterseniz borçlanma işlemini 2025 yılında, emekli olacağınız tarihte kamu bankalarından kredi kullanarak yapabilirsiniz. Bu durumda kredi taksitleri emekli aylığınızdan kesilerek tahsil edilir.

12.10.1977 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 13.07.1999. 8179 gün pirimim var. Askerliğimi sigorta başlangıcından önce yaptım. Ne zaman emekli olurum? Askerliğimin ne kadarını ödersem emeklilik tarihini öne çekebilirim? (Recep D.)

Mevcut durumda 5975 gün ve 58 yaşa tabisiniz. Askerlik sürenizin 8 aylık kısmını borçlanırsanız emeklilik yaşınızı 57’ye çekebilirsiniz.