Kayıt dışı istihdamın faturası 80 milyar TL

Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu’nun (TİSK) ev sahipliğinde işçi, işveren ve hükümet temsilcilerinin katıldığı, “Çalışma Hayatının Davos”u olarak adlandırılan Ortak Paylaşım Forumu’nun üçüncüsü MESS Teknoloji Merkezi'nde (MEXT) "İşimizin Yarını" ana temasıyla düzenlendi.

Toplantıya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan, TÜRK-İŞ Genel Sekreteri Pevrul Kavlak katıldı. ILO Direktörü Guy Ryder, Uluslararası İşverenler Teşkilatı Teşkilatı (IOE) Genel Sekreteri Roberto Suarez Santos, Uluslararası İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ITUC) Genel Sekreteri Sharan Burrow gibi kuruluş temsilcileri de online olarak katıldı.

Çalışma Bakanı Vedat Bilgin, devam eden salgının insanlık sorunu olduğunu, ne zaman biteceğinin bilinmediğini ama küresel ölçekte bir değişim yaşandığını söyledi. Salgının esnek ve uzaktan çalışma ile ilgili değişim sürecini hızlandırdığını belirten Bilgin, “Çözmemiz gereken yeni sorun, burada güvenceyi nasıl sağlayacağız” diye konuştu.

Türk Metal Sendikası’nın geçen ay Xiaomi’de örgütlenme çalışmaları sırasında yaşanan sıkıntılara değinen Bakan Bilgin, söz konusu sermaye grubunun gittiği her ülkenin şartlarına uyduğunu ama Türkiye’de kadın işçileri sokağa attığını anlattı. Genel Başkan Pevrul Kavlak tarafından sorunun kendilerine iletilmesi üzerine hükümet olarak devreye girdiklerini belirten Bilgin, “İşçi sizin köleniz gibi davranamayız. Türkiye bir hukuk devletidir mesajını verdim” diye konuştu.

İş Kanunu, sendikalar ve toplu sözleşme kanunlarının örgütlenme özgürlüğünü ortadan kaldıran bir yapıda olduğunu kaydeden Bilgin, “Bu mevzuatı yenilememiz lazım. Burada bazı sorunlar var. Boşluklar Yargıtay kararlarıyla dolduruluyor mevzuatın eskiliği nedeniyle. Örgütlenmenin önündeki engeli kaldırdığımızda kayıt dışıyla mücadeleyi de sağlayacağız” dedi.

Bakan Bilgin, ilk defa TÜRK-İŞ’i ziyaretinde gündeme gelen işletmelere beyaz bayrak uygulamasını da yakında hayata geçireceklerini söyledi. Bilgin, sendikal örgütlenmenin olduğu, vergisini, primini düzenli yatıran, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini uygulayan işyerlerine “beyaz bayrak” ödülü vereceklerini ifade etti.

Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Başkanı Özgür Burak Akkol, bu yılki toplantının odağını genç ve kadın istihdamı ile kayıt dışı ile mücadele olarak belirlediklerini söyledi. Pandemi döneminde işçi ve işverenin ortak çabasıyla OECD ülkelerinin büyüme ortalaması yüzde 13 iken Türkiye’de yüzde 22 büyüme rakamına ulaşıldığını belirten Akkol, "Burada devletimizin çok büyük katkıları oldu. En zor zamanımızda devletimiz, kısa çalışma uygulamasıyla hem işçinin hem işverenin yanında oldu. Asgari ücret desteğine devam edildi. İşçi konfederasyonlarımızla sorun neyse ona göre önlem aldık. Yeri geldi aşılanma çağrısı yaptık, yeri geldi önlem alınması çağrısı yaptık. İşçi, işveren ve kamu bir arada sorunları çözdük" dedi.

23 AKSİYON ÖNERİSİ VAR

Kayıt dışı istihdamın tüm dünya gibi Türkiye'nin de önemli sorunu olduğunu vurgulayan Akkol, şöyle devam etti:

"Kayıt dışı istihdam konusunda devletimizle birlikte hayata geçirebileceğimiz 23 aksiyon önerimiz var. Bu 23 aksiyon hayata geçirilirse 4,5 milyon kişi kayıt dışından kayıt altına geçer. Böylece birincisi devletimizin vergi geliri artar. Bizim hesabımıza göre SGK primi, işsizlik primi, gelir vergisi gibi kalemlerle devletimizin 80 milyar lira vergi kaybı var. Vergi kaybı kadar önemsediğimiz konu, iş sağlığı ve güvenliği. Kurumsal şirketlerin üzerinde önemli vergi yükleri ve sorumluluklar var ama kayıtlı olmayan işletmelerde bunlar yok. Beyaz Bayrak uygulaması gibi kurumsal yerleri destekleyen teşviklerin daha fazla olmasını istiyoruz."

KOVİD 19 EŞİTSİZLİK VİRÜSÜ

Kovid-19'un kadın çalışanlar açısından "eşitsizlik virüsü" anlamına geldiğini belirten Akkol, salgının ekonomik olumsuzluklarının kadınları daha çok etkilediğini söyledi. Akkol, salgın nedeniyle tüm dünyada kadınların 800 milyar dolar gelir kaybı yaşadığının hesaplandığını ifade etti.

Dünyada her 5 gençten 4'ünün kayıt dışı çalıştığını vurgulayan Akkol, "Salgın döneminde her 6 gençten 1'i işini kaybetmiş. Çalışmaya devam eden 5 gençten 2'sinin ise geliri azalmış. Gençler bizim en büyük potansiyelimiz. Bizim genç nüfusumuzu ayırsak bir ülke yapsak, 140 ülkenin nüfusunda daha fazla. İşimizin yarınında anahtarımız gençler olmalı. 1.5 milyon ilave gencimizi istihdam edebileceğimizi düşünüyoruz” dedi.

'BU YILKİ ASGARİ ÜCRET 45 YILA BEDEL'

Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, Kovid-19 sürecini en zor geçirenin kayıt dışı ve sendikasız çalışan işçiler olduğunu söyledi. Atalay, özetle şöyle konuştu:

“Kayıt dışı istihdam sorununu çözersek Türkiye'nin tüm sorunlarını çözeriz. İşçi sendikalarının asgari ücretli üyesi yok. Asgari ücret en düşük ücretti ama öyle bir noktaya geldik ki insanlar bu ücretle geçinmek durumunda. Asgari ücret yükselirse batarız diyor işveren. Kamu sözleşmeleri yaptık bu sene, mükemmel oldu. Kamuoyunun yüzde 90’ memnun. Asgari ücret bu yıl hiç olmadığı kadar önemli. Bu yıl 45 seneye bedel bir sene. 44 senede biz dört kere birlikte imzalamışız. İnşallah bu yıl beşinci yıl olur.”

Hak-İş Genel Başkanı Mahmut Arslan da herkese aşı olma çağrısında bulundu. Arslan, konfederasyonda aşı olmayan çalışanları ücretsiz izne ayırma kararı aldıklarını, bunun üzerine birçok kişinin aşısını yaptırdığını anlattı. İşverenlerle kayıt dışı istihdamla mücadele ve çalışanların vergi yükünü azaltmak için aynı noktada olduklarını belirten Arslan, “Hem işletmelerimizin geleceği hem de sendikal örgütlenme açısında kayıt dışı istihdamla mücadele etmeliyiz” diye konuştu.