İran'da Mahsa Amini gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetti, protestolar sürüyor: "Bu hiçbir zaman yaşanmamıştı, tamamen farklı bir hava var"

"DAHA ÖNCE HİÇ BÖYLE GÖRMEDİK"

İran'ın başkenti Tahran'da 13 Eylül'de "ahlak polisleri" tarafından gözaltına alındıktan sonra komaya girerek hastaneye kaldırılan Amini'nin 16 Eylül'de yaşamını yitirdi. Amini'nin 17 Eylül'de memleketi Sakkız kentindeki cenaze töreni sonrasında Tahran ve ülkenin batısındaki kentlerde protesto gösterileri başladı. Habertürk'e konuşan İranlı gazeteciler ülkedeki atmosferi daha önce hiç böyle görmediklerini dile getirdi.

İran'da ahlak polislerinin, başörtüsü kurallarına uymayan kadınları gözaltına alması çok olağan bir durum. İranlı gazeteciler bunun her gün yaşanan bir durum olduğunu, geçtiğimiz aylardan itibaren ahlak polislerinin daha çok kadını tutuklamaya başladığını, genelde şehir merkezlerinde kadınların "acımasız" bir şekilde gözaltına alındığına şahitlik ettiklerini söyledi.

"ORADA NELER YAŞANDIĞINI BİLMİYORUZ"

"Amini başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle gözaltına alındı, ancak kıyafeti İran kurallarına oldukça uygundu hatta ülkedeki birçok gençten daha kapalıydı. Kendisi ne olduğu anlaşılmadan gözaltına alındı ve orada neler yaşandığını bilmiyoruz. Gerçek olan, Amini gözaltına alındıktan saatler sonra hastaneye kaldırıldı ve hayatını kaybetti. Hükümetten ve ailesinden çok farklı iki açıklama var. Ailesi kızlarının hiçbir sağlık problem olmadığını buna sebep olabilecek altta yatan bir durumunun olmadığını dile getiriyor. Hükümet ise Amini'nin altta yatan sağlık sorunları sebebiyle hayatını kaybettiğini söylüyor. Gözaltında neler yaşandığına ilişkin polis birkaç görüntü paylaştı ancak bu görüntülerin kırpıldığını anlamak mümkün. Aile kızlarının gözaltındayken şiddet gördüğünü düşünüyor, polis ise böyle bir durumun olmadığını öne sürüyor."

"KADINLARIN KIYAFETLERİ YÜZÜNDEN TUTUKLANMASINA SON VERİLMELİ"

Kadınların görünüşleri, kıyafetleri yüzünden tutuklanmasının son verilmesi gerektiğini vurgulayan gazeteciler, "Geçtiğimiz 6-7 günde çok sayıda genç insan, özellikle kadınlar sokaklara çıktı. İstedikleri tek şey başörtüsü yasağının sonlanması değil, daha farklı bir ülke. Çünkü hükümet sebebiyle son yıllarda ekonomik, siyasi, yaşamlarına uygulanan baskı ile mücadele ediyorlar. İnsanlar sokaklarda farklı bir hayat istediklerine ilişkin sloganlar atıyor."

İran'da bu noktaya nasıl gelindi? Haberi Görüntüle

İran 2019'un sonlarına doğru benzin fiyatlarının bir anda 3 kat artmasıyla yine karışmıştı, fakat gazeteciler bu sefer durumun daha farklı olduğunu aktardı. "O dönem insanlar ekonomik zorluklar sebebiyle sokaklara çıkmıştı. Bu sefer ise özellikle orta sınıf insanlar sokaklara çıksa da sadece bu kadarla sınırlı değil. Protestolar 14-15 şehre yayıldı. Gençler sadece başörtüsü yasağı için değil, farklı bir hükümet ve rejim arzusu için sokaklara çıktı."

"İRAN'DA TAMAMEN FARKLI BİR HAVA VAR"

İran'da protestoların nasıl şekilleneceği, protestocuların istediklerini ne kadar alabileceği şu an için belirsiz. İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, protestoları "kaos hareketi" olarak tanımladı ve ülkede ifade özgürlüğü olsa da bu protestoların kabul edilemez olduğunu söyledi. Reisi ayrıca olayın araştırılacağını söyledi.

Çok uzun yıllardır ülkenin böyle sorunlarda mücadele ettiğini dile getiren gazeteciler, "İnternete erişim kısıtlandı, insanlar acımasız bir şekilde tutuklanıyor. En az 9 kişinin hayatını kaybettiğine ilişkin veriler var ancak bu sayı daha da artacak. Hükümetin amacı insanları korkutmak, ancak yıllardır İran'ı izleyen gazeteciler olarak bu sefer İran'da şüphesiz farklı bir atmosfer var. Genç yaştaki kızlar polis araçlarının üzerine yürüyor, diktatörlüğün son bulması, ahlak polisi kavramının sona ermesi için onlara karşı geliyor. Bu hiçbir zaman yaşanmamıştı, tamamen farklı bir hava var."

*Haberin görselleri Associated Press tarafından servis edilmiştir.