Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin
        Haberler Ekonomi İş-Yaşam HABERLER: Çok taraflı tütün tartışması - İş-Yaşam Haberleri

        Devletin yıllık 73 milyar liralık Özel Tüketim Vergisi ve Katma Değer Vergisi aldığı dev tütün ve sigara pazarında şu sıralar deyim yerindeyse kıyamet kopuyor. Bunun nedeni ise aslında 2017'de çıkarılan ve 3 yıl ertelenen bir düzenlemenin bu yıl yürürlüğe girmiş olması. Bahsettiğimiz düzenleme 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda Kasım 2017’de yapılan değişiklik. Bu düzenleme ile yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlara 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası verilecek. Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan “yetki belgesi” almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapmak 1 Temmuz 2021 tarihinden itibaren yasaklanmış oldu. Düzenlemenin yürürlüğe girmesinin ardından tütün üretim merkezlerinden Adıyaman'da üreticiler yolları keserek protestoda bulundular. Peki kim haklı? Aslında neler oluyor? Bu soruların cevabını vermek için konunun 3 tarafını da dinlemek sanırım yeterli ve adil olacak.

        Adıyaman'da tütün üreticileri düzenlemeyi protesto etmek için yolu trafiğe kapattı.
        Adıyaman'da tütün üreticileri düzenlemeyi protesto etmek için yolu trafiğe kapattı.

        1-ÜRETİCİ ZAMAN İSTİYOR AMA VERGİYİ DE YÜKSEK BULUYOR

        Konunun en önemli tarafı yaptırımlara maruz kalması beklenen belgesiz üreticiler. Şunu hemen belirtelim, şimdiye kadar da belgesiz üretim ve ticaret yapmak aslında yasaktı. Düzenleme 4733 sayılı Kanun'da yapılmıştı. Ancak sadece idari para cezası vardı. Üreticiler de bu cezayı göze alıyordu. Daha doğrusu kolluk güçleri de bu düzenlemeyi görmezden gelip idare ediyordu. Şimdi ise 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası var ve bu cezayı kolluk güçleri de görmezden gelemiyor. Adıyaman'da sabah saatlerinde kurulan kaçak tütün pazarı artık kurulmuyor. Kargo şirketleri belgesiz tütün taşımaya aracılık etmeyi reddettiği için belgesiz üretici ürününü satmak için hiçbir yere gönderemiyor.

        REKLAM

        YÖNETMELİK GEÇ ÇIKTI:

        Belgesiz üreticiler kanunun 4 yıldır varolmasına rağmen Tarım Bakanlığı'nın üreticinin kooperatif kurarak ürününü satabileceği düzenlemeyi 6 ay önce yaptığına dikkat çekiyor. CHP Adıyaman Milletvekili Abdurrahman Dutdere, bu 6 ayın 2 ayının pandemi önlemleri ile geçtiği ve kalan 4 ayda kooperatifleşme sürecinin tamamlanamadığını belirtiyor.

        REKLAM

        YÜZDE 40 ÖTV YÜZDE 18 KDV:

        Üretici için ikinci konu şimdiye kadar vergi ödeme alışkanlığı da olmayan bu kesimin yüzde 40 ÖTV ve yüzde 18 KDV yükü ile karşılaşacak olması. Üreticiler bu vergiyi de yüksek buluyor ve yüzde 10 ile 20 arasına çekilmesini talep ediyor.

        İÇERİDE YOKSUL KESİM TÜKETİYOR:

        Üreticiler kendi ürünlerinin yurtiçinde yoksul kesimler tarafından tüketildiğini belirterek yerli üretim tütün olmaksızın bu kesimlerin mağdur olacağı belirtiyor. Bu savunmayı yapanlar gelir seviyesi düşük kesimlerin sigara devlerinin ürettiği ürünleri satın almak zorunda kalacağını bunun ise yoksul kesimlerin bütçesinin önemli bir kısmını oluşturacağını belirtiyor.

        2-YASAL ÜRETİM YAPANLAR DEVAM EDİYOR, ÜRETİCİ İLE İLGİSİ YOK

        Konunun diğer tarafı ise içinde binlerce bakkalı da çatısı altında bulunduran sigara endüstrisi. Endüstri yüksek vergi oranları olan sigaradan devlete önemli vergi geliri sağladıklarını, kaçak sigara ve tütünün ise vergi kaybına neden olduğunu ileri sürüyor ve Tarım Bakanlığı'ndan yetki belgesi alan onbinlerce tütün üreticisinin olduğuna dikkat çekerek eskiden olduğu gibi bugün de üretim ve ticaretlerine devam edip, ürettikleri Türk tütününü sözleşmeli üretim veya açık artırma yoluyla yurtiçi ve yurtdışı piyasaya ulaştıran üreticilerin varlığını hatırlatıyor. Yani konunun tütün üretimi ve tütün emekçileri ile ilgisinin olmadığını, kaçakçılık sayılabilecek faaliyetlerle ilgili olduğunu belirten şirketler yasa çıktıktan sonra bu alanda yanlış algı oluşturulmaya çalışıldığını belirtiyor.

        REKLAM

        NEDEN SADECE ADIYAMAN'DAN SES ÇIKIYOR?

        Düzenlemeden yana olan bu kesim, kaçak tütün ekonomisinin devlete de yetki belgesiyle üretim ve ticaret yapan çiftçiye de zarar verdiğini, 2020 verilerine göre kayıt dışı tütün satışından devletin kaybının 15 milyar TL’ye vardığı ifade ediliyor. Onlara göre düzenlemeyle asıl yapılmak istenen, hem kayıt dışı ticareti ve vergi kaybını önlemek hem de yasal olarak üretim yapan üreticiyi korumak. Düzenlemeyi savunanlar, onlarca üretim yerinden herhangi bir tepki olmazken sadece Adıyaman'dan protestoların olmasını da anlamlı buluyor.

        TERÖRÜ FİNANSE EDİYOR:

        Yasal düzenlemeyi savunanların dikkat çektiği bir başka nokta tütün mamulleri kaçakçılığının terörü finanse ettiğinin birçok ulusal ve uluslararası raporda tespit edilmiş olması. Örneğin Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı’nın 2018 yılı raporunda “Tütün mamulleri ve alkollü içki kaçakçılığı ülkemizin vergi kaybı yaşamasına neden olmakta, ülkemiz ekonomisini olumsuz etkilemekte ve piyasada haksız rekabete sebebiyet vermektedir. Ayrıca tütün mamulleri ve alkollü içki kaçakçılığı toplum sağlığını olumsuz yönde etkilemekle beraber suç ve terör örgütlerinin finans kaynakları arasında yer almaktadır” tespitine yer veriliyor. Benzer şekilde Dünya Sağlık Örgütü’nün tütün mamulleri kaçakçılığına ilişkin raporlarında da tütün mamulleri kaçakçılığının suç örgütlerini finanse ettiğine yönelik ifadeler yer alıyor. 2010’lu yılların başında sigara kaçakçılığında meydana gelen artışın ardından, kaçakçılığa uygulanan cezaların ve sınır kontrollerinin artırılması ile kaçakçılığın yurt içindeki ve dışındaki tedarik zinciri kırıldı ve yüzde 20’leri aşan kaçak sigara oranı, devletin kararlı mücadelesi ile yüzde 5’lerin altına çekildi. Geçmişte sigara kaçakçılığı olarak ortaya çıkan yasa dışı tütün mamulleri ticaretinin şimdilerde şekil değiştirdiği ve yerini yasa dışı sarmalık tütün ticaretine bıraktığı savunuluyor.

        50 BİN TÜTÜN ÇİFTÇİSİ KAZANACAK:

        Türkiye’de tütün üretiminin çoğunlukla sözleşmeli olarak ve devlet kontrolünde yapıldığına dikkat çeken sigara şirketleri Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı 'nın 2019 yılı verilerine göre Türkiye’de üretilen yaprak tütünün yüzde 56’sının ihraç edildiğinin altını çiziyor. Tütün mamulleri sektörünün yaklaşık 50 bin tütün çiftçisi, tedarikçileri, tütün mamulü üreticileri ve 150 bin perakendecisiyle yasal bir sektör olarak faaliyetlerini devam ettirdiğini belirten karşı kamp, kaçak ticareti ile kararlı mücadelenin neticesinde çiftçi, bakkal esnafı ve devletin birlikte kazanacağını belirtiyor.

        3-DEVLET VERGİ KAYBINI ARTIK İSTEMİYOR AMA..

        Konunun diğer tarafı olan devlet kurumları ise bu alandaki vergi kaybını artık istemiyor. Ancak öyle görünüyor ki üreticilerin isteklerine de kayıtsız kalınmayacak. Bugünlere yayımlanacak bir torba kanuna üreticilerin kooperatifleşmelerini sağlayarak kanunu uyum sağlamaları için zaman kazandıran bir madde ekleneceği ifade ediliyor. Ancak hem Hazine ve Maliye Bakanlığı hem de Tarım Bakanlığı'nın intibak için süre uzatımının dışında taviz vermeyeceği kaydediliyor.

        Şurada Paylaş!
        Yazı Boyutu

        GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ

        Habertürk Anasayfa