Çocuklarımıza okuma alışkanlığı kazandırmanın 20 yolu

Öğretmenler, dil bilimciler, okul kütüphanesi yöneticileri, kitap uzmanları, çocuk psikologları bir araya geldiler ve çocuklara kitap okumayı sevdirmenin yollarını anlattılar. Biz de 20 basit ama etkili yöntemi sizler için derledik.

1- Her yerde kitap bulunsun

Evdeki tüm odalarda, arabanın arka koltuğunda, sehpaların üzerinde, banyoda, mutfakta ve yatakların baş uçlarında kitap bulundurun. Çocuklar kitapları gördükçe ellerine almaya karıştırma ve sonunda da okumaya başlayacaklar.

2- Evde okuma ritüeli yaratın

Evde ailenin bir araya geldiği ya da sadece sizin çocuğunuzla vakit geçirdiğiniz zamanların bir kısmını kitap okumaya ayırın. Gece uyumadan önce yatakta, yemekten sonra, sizin için en uygun zaman hangisiyse... Zamanı belirleyin ve herkesin aynı zamanda birlikte kitap okumasını sağlayın. Yeri sadece ev ya da oda ile kısıtlamayın, parkta ya da gitmeyi sevdiği yerleri de ritüele ekleyerek yaratıcılığınızı kullanın.

3- Kitapları ulaşabileceği yere koyun

Çocuğunuzun kitap okumak için sizden talep etmesine gerek kalmasın. Kitapları zaten onun ulaşabileceği, istediği zaman alıp karıştırabileceği, erişebileceği yerlerde dursun. Böylece kitap okumayı istediğinde kimseden istemek zorunda olmadığını öğrensin.

4- Onun kitapları her zaman göz seviyesinde dursun

Çocuğunuza aldığınız kitapları, odasında ya da kütüphanede, ya da belki sehpanın üzerinde veya çekmecede, gözünün hizasında dursun. Çocuk kitabı görmeye alışırsa yabancılaşma sorunu da ortaya çıkmaz.

5- Başucuna okuma lambası koyun

Yatağının başucuna, kendisinin severek aldığı bir okuma lambası koyun. Eğer kitap okuyacaksa bu lambanın yanmasına izni osun ve hatta eğer kitap okuyacaksa fazladan belki yarım saat daha uyanık kalma hakkı olsun. Kitap sayesinde istediği bir şeyi elde etmek, kitapla arasındaki duygusal bağı kuvvetlendirecektir.

6- Kitabın başını kaldırın

Eğer kitaplar bir rafta ya da kütüphanede duruyorsa, bazılarının diğerlerinden daha önde olmasını sağlayın. Kitabı diğerlerinden daha önde gördüğünde ister istemez ilgisini çekecek ve merak ederek karıştırmaya başlayacaktır.

7- Okuma köşesi oluşturun

Odasında ya da evin başka bir odasında, okumaya ayrılmış bir bölüm yaratın. Fazladan birkaç yastık ya da birkaç küçük oyuncak ile bu köşenin sıcak ve sevimli görünmesini sağlayın. Burada vakit geçirmekten mutlu olması önemli.

8- Yüksek sesle okuyun

Pek çok ailede okuma saati yatmadan öncedir. Eğer bu zamanı kitaba ayırmaya ikna etmekte zorlanıyorsanız, farklı zaman dilimlerini deneyim. Söz gelimi kahvaltıda sevdiğiniz bir kitabın küçük bir bölümünü yüksek sesle okuyun.

9- Ailece birbirinize kitap okuyun

Belirli zaman aralıklarıyla, örneğin ayda bir kez, sırayla bir kitabın bir bölümünü yüksek sesle okusun. Kitabın içindekileri duymak çocuğun hayal gücünü çalıştıracak, anlatılan hikayeyi kafasında canlandırmaya başlayacaktır.

10- Kitap zorunluluk olmasın

Çocuklar zorunluluklardan hoşlanmazlar ve mesafe koymaya eğilimlidirler. Kitap okumayı istediğimiz için yaptığımızı ve bunun bizim için bir ödül olduğunu düşünmesini sağlayın. Okuma mecburiyeti olmadığına ama bunun ona kendisini iyi hissettirdiği için okuduğuna ikna olsun.

11- Birlikte okuyun

Kitap okurken birlikte olun ve onunla kitabı okurken yan yana vakit geçirin. Sayfaları onun çevirmesine izin verin, kitap okuma davranışını sizinle güzel vakit geçirmek olarak düşünmesine izin verin.

12- Aynı kitabı defalarca okumasına limit koyun

Çocuklar bir şeyi çok sevdiklerinde onu defalarca kez tekrarlayabilirler. Aynı filmi seyredebilir, aynı yere gitmeyi talep edebilir ve aynı kitabı okumak isteyebilirler. Bu tekrarlara limit koymaktan çekinmeyin, yeni kitaplara geçmesine destek verin.

13- Çizgi roman okumasına izin verin

Çocuğunuz illa düz kitap okumak zorunda değil, çizgi roman okumak okuma alışkanlığını geliştirmek konusunda son derece faydalıdır. Resimlere bakarak okumak aynı zamanda okuduğu kitabı hayal gücüyle canlandırmayı da öğretebilir.

14- e-kitap da kitap okumaktır

Yeni neslin tabletler, cep telefonlarıyla iletişimi, kağıt ile aralarına mesafe koyması, jenerasyon farkından kaynaklanıyor. Eğer çocuklarımız tabletten e-kitap okumayı tercih ediyorsa ille kağıt kitap baskısı yapmanın anlamı olmayacaktır. E-kitap ve hatta sesli kitaplar, bunları içinde barındıran aplikasyonlar, kitap okumak sayılır, sadece bizim alışkanlıklarımıza henüz uymuyorlar...

15- Kitapla interneti birleştirin

Okuduğu bir kitap, içindeki konu başlığı ya da yazar çok ilgisini çektiyse, daha fazlasını aramak için internete yönlendirin. Google’da arasın, Youtube’da izlesin, yapılmış yorumları okusun, yazarın diğer kitaplarını araştırsın. Hatta varsa imza günü, kaçırmayın. Kitabın fazlasını alabileceğini düşünmesini sağlayın.

16- Küçükler için yazısız kitaplar

Yaş grubu küçük, henüz okumayı yeni öğrenmiş çocuklara aldığınız kitaplar arasında yazısız, sadece resimlerle hikaye anlatanları da ekleyin. Çocuk, kitabı kelimelerle değil resimlerle okusun. Dil yetenekleri, yaratıcılıkları, düşünme kabiliyetleri ve karşılaştırma yetileri gelişecektir.

17- Çocuklar için kitap önerilerini takip edin

Sosyal medyadan ve internet sitelerinden çocuklar için yayınlanan kitap önerilerini takip edin. Sadece kitap isimleriyle bırakmayıp konu başlıklarını ve okuma türlerini da araştırabilirsiniz. Çocuğumuzun dünyasını genişletebilmek için bizlerin de olabildiğince geniş perspektiften bakmamız gerektiğini unutmayın.

18- Etrafta kağıt kalem bulundurun

Çocuğunuzun okuma alışkanlığını kağıt kalemlerle destekleyin. Kitap olan her yerde kolay ulaşabileceği şekilde yazı gereçleri bulundurun. Bunu sadece okumayı ve yazmayı öğrenme sonrasına da saklamayın, henüz yazmayı öğrenmeden de resimlerle kendisini ifade edebilmesine izin verin. Özgüveni gelişecek ve okumak kadar yazmayı da sevecektir.

19- Arkadaşlarıyla kitap da oynasın

Arkadaşlarını eve davet ettiğinizde sadece oyuncaklarla oynamakla kalmasınlar, kitapları da oyuncaklar gibi ortada tutun. Böylece sosyal ortam ile kitabı bir araya getirebilecek ve paylaşmayı da öğrenecektir.

20- Kitap alışverişini birlikte yapın

Her türlü alışverişini kısıtlayabilirsiniz; şeker, yiyecek, kıyafet, oyuncak... Ama kitap alışverişini mümkün olduğunca kısıtlamayın. Kitapçıya birlikte gidin, kitaplarını kendisi seçsin ve hatta parasını bile kasada kendisi ödesin. Bu davranış özgüven kazandıracaktır.