Sosyal güvenliğe 24 yılda 1.7 trilyon lira

Habertürk Yazarı Ahmet Kıvanç, yeni yayımlanan “Sosyal Güvence(siz)lik” başlıklı kitabında sosyal güvenlik sistemi ve çalışma hayatına ilişkin sorunlar, beklentiler ve önerileri ele aldı. Emeklilikte yaşa takılanlar konusunun gündeme geldiği bu dönemde kamuoyundaki tartışmalara katkıda bulunması beklenen kitap, Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi’nce yayımlandı.

TÜRK – İŞ Genel Sekreteri ve Türk Metal Sendikası Genel Başkanı Pevrul Kavlak sunuş yazısında, 1980’lerden itibaren bütün dünyada etkili olmaya başlayan küreselleşme ve uygulanan neoliberal politikaların, ideal sosyal güvenlik olgusunu tahrip ettiğini, piyasa ekonomisi anlayışı içinde sosyal devletten hızla uzaklaşıldığını vurguladı. Kavlak, COVİD – 19 salgınının, küresel kapitalist sistemin yol haritalarının belirlendiği merkezlerde bile sosyal devlet uygulamalarının yeniden gündeme alınıp tartışılmasını sağladığını dile getirdi.

Sosyal güvenliğin temel bir vatandaşlık hakkı olduğuna dikkat çekilen kitapta, işsizlik sigortası ve sosyal yardımların sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcı unsuru olarak ele alınması gerekliliği dünya örnekleriyle anlatıldı. Türkiye’nin, işsizlik ödeneğine erişim, ödeneğin tutarı ve süresi bakımından OECD ülkeleri içinde en geride yer aldığı, OECD ülkelerinin hemen hemen tamamında işsizlik ödeneğinin süresi bittikten sonra da iş bulamayanların sosyal yardımlarla desteklendiği kaydedilen kitapta, sosyal yardımların lütuf değil “hak” temelli bir sisteme oturtulması ve tamamen devlet kaynaklarından oluşan sosyal yardımların dağıtımında siyasi etkiye açık sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarının devre dışı bırakılması gerekliliğine dikkat çekildi.

DÜZENLEMELERİN ETKİLERİ ELE ALINDI

Kitapta, reform adı altında yapılan düzenlemelerin sosyal güvenlik sistemine etkileri de karşılaştırmalı olarak ele alındı. 1998 yılından 2021 yılına kadar olan dönemde toplam merkezi yönetim bütçe açığı 1 trilyon 14 milyar lira olurken, bütçeden aynı dönemde sosyal güvenlik sistemine yapılan transferlerin 1.7 trilyon liraya ulaştığı belirtildi. Söz konusu dönemde SGK’ya yapılan bütçe transferlerinin 579 milyar doları bulduğu hesaplandı. 1998 yılında yüzde 2.1 olan bütçe transferlerinin gayrisafi yurtiçi hasılaya oranının 2016 - 2020 yıllarında yüzde 4.0 ile 4.9 arasında, 2021 yılında ise yüzde 3.5 olduğu kaydedildi.

Kitapta ayrıca emeklilikte yaşa takılanlar, sosyal güvenlik sistemiyle ilgili olarak Avrupa Birliği başta olmak üzere dünyadaki son değişiklikler, Türkiye ve dünyadaki kıdem tazminatı uygulamaları ile çalışma hayatına ilişkin diğer sorunlar ele alındı.