Cari açık için altın buluş
Geçen yıl altın fiyatlarındaki yükselme nedeniyle bankalardaki altın hesaplarına hücum olunca 25 milyar dolarlık altın ithal etmek zorunda kaldık. Bu yıl ise geçen yılın ilk 5 ayına göre altın ithalatı 3.3 milyar dolar azaldı. Bu ise cari açıkta Türkiye'nin elini rahatlattı. Bunun bir nedeni altın fiyatlarındaki düşüş nedeniyle altın hesaplarına ilginin azalması. Diğer nedeni ise bir kulis bilgisine dayanıyor. Edindiğimiz bilgilere göre bankalar Londra'da bulunan altınlarını gerekli olduğu zaman ülkeye getirmek için Merkez Bankası üzerinden işlem yapıyor. Böylece işlem ithalat olarak değil para akımı olarak görülüyor. Cari açıkta gereksiz şişme böylece görünmüyor.
Ödemeler Dengesi rakamlarına göre geçen yıl aylık 3 milyar dolara kadar yükselerek rekorlar kıran altın ithalatı mayısta 191 milyon dolara kadar geriledi. 2020'de Türkiye'de vatandaşlar altının uluslararası piyasalardaki ons bazlı fiyatının 2 bin 100 doları aşması ve doların da Türk Lirası'na karşı değer kazanması ile artan gram altın fiyatları nedeniyle altına hücum etti. Vatandaşın bankalara giderek altın hesabına akın etmesi sonucu 24 milyar dolardan 40 milyar dolara yükselen kıymetli maden hesapları karşılığında bankalar da Londra'da tuttukları altınları yurtiçine getirmeye başladı. Bu ise diğer nedenlerle birlikte yaklaşık 25.2 milyar dolarlık altının yurtiçine getirilmesini sağladı. Altınlar gelirken ithal edilmiş gibi muhasebeleşti. Böylece cari açık da bu rakam kadar arttı. Yıllık altın ithalatı 11.2 milyar dolardan 25.2 milyar dolara ulaştı.
Altın İthalatı geçen yıla göre 3.3 milyar dolar azaldı
FİYAT DÜŞTÜ İLGİ AZALDI
Rakamlara göre bu yıl ise altın ithalatı geçen yılın ilk 5 ayına göre 3.3 milyar dolar azalarak 3.6 milyar dolarda kaldı.Üstelik verinin yayımlandığı son ay yani mayısta 191 milyon dolara kadar indi. Oysa geçen yıllarda bazı aylar 3 milyar dolarlık ithalat rakamları görmüştük.
Peki altın ithalatı neden düştü? İlk nedeni yine bankalardaki kıymetli maden hesapları rakamlarından görebiliriz. Çünkü buradaki rakam geçen yıl yükseldiği 39 milyar dolardan 34.5 milyar dolara düştü. Altının uluslararası piyasada ons fiyatının çıktığı 2 bin 100 dolardan geri gelmesi ve Türk Lirası mevduatı özendiren tedbirler nedeniyle vatandaş artık altın mevduatları için o kadar da istekli değil.
Diğer neden daha önemli ve aslında bir kulis haberi. Edinilen bilgilere göre bankalar hala Londra'da rezerv olarak tuttukları altınları Türkiye'ye getirmeye devam ediyor. Ancak bu kez farklı bir yoldan. Bankaların altın varlıklarını Merkez Bankası üzerinden yurda getirdikleri ve bu yolla taşınan altının ithalat değil bir para akımı gibi görüldüğü böylece durup dururken cari açığın da yükselmediği kaydediliyor. Hatırlanacağı gibi bir süre önce Merkez Bankası da önce ABD tahvillerinde tuttuğu rezervlerini altına dönmüş ardından bu altın varlığını da Türkiye'ye getirmeyi seçmişti. Merkez Bankası'nın şu anda 40.6 milyar brüt döviz rezervi ise 59.6 milyar dolar civarında.
Bankalardaki altın mevduatları 34,5 milyar dolara çıktı
TURİZMDEN UMUTLUYUZ
Rakamlara göre yılın ilk 5 ayında turizm gelirleri geçen yıl ile aynı olmasına rağmen pandeminin geçen yıl mart ayında başlamış oyması nedeniyle yılın geri kalanında bu alandaki gelirin artacağı ve cari açığı aşağı çekebileceği görülüyor. Nitekim mayıs ayında turizm gelirleri 719 milyon dolara çıktı. 12 aylık rakam düştüğü 8.6 milyar dolardan 10.2 milyar dolara ulaştı.
ENERJİ VE İÇ TALEP OLUMSUZ ETKİLİYOR
Mayıs ayında gelen Ödemeler Dengesi rakamlarında göze çarpan başka bir önemli nokta dış ticaret dengesinin nisanda indiği 1.5 milyar dolardan yeniden 2.9 milyar dolara yükselmesi. Özellikle enerji fiyatlarındaki artış ve iç talebin canlanması ithalatın faturasını artırıyor. Artan cari açık Türkiye'nin dövize ihtiyacını düşürmüyor, bu da kurun ateşinin sönmemesini sağlıyor.
Diğer yandan artan ve artması da beklenen enflasyon rakamları ve Merkez Bankası politikalarındaki belirsizlik cari açığın finansmanı için gelecek portföy yatırımlarının önünü kesen nedenler olarak sayılabilir. Yine de şu anda giren döviz nedeniyle döviz ihtiyacının azalması ve diğer yandan ABD Merkez Bankası Fed'in varlık alımlarını sonlandırma ve faiz artırımında ağır olacağı yönünde değerlendirilen açıklamaları nedeniyle Türk Lirası dolar karşısında değer kazanmaya başladı. Büyüme ve bütçe rakamları da Türkiye'nin diğer iki güçlü yönü olarak vurgulanıyor.
