Covid-19 ve Blockchain
Çin’in Wuhan eyaletinden dünyaya yayılan Covid-19 virüsü, 4.5 ayın sonunda 180 ülkede toplam 4 milyon insana bulaştı. Ülkelerin sınırlarını kapatıp, karantina uygulamalarına rağmen, şu ana kadar 280 bin kişi Covid-19 sebebiyle hayatını kaybetti. Virüsün aşısı bulunana kadar da ölü sayısının artması bekleniyor.
Diğer yandan, virüsün yayılmasını engellemek için alınan karantina önlemleri ve üretimin durması sebebiyle küresel ekonomi bu sene, 1929 buhranından sonra tarihin en büyük ekonomik krizi yaşayacak. Açıklanan 8 trilyon dolarlık finansal destek paketleri ya da merkez bankalarının piyasaya sürdüğü 6 trilyon dolarlık likidite ilavesine rağmen, 2020’de küresel ekonomi yüzde 3 daralacak. İşsizlik dünyada ortalama yüzde 17-18’leri bulacak. Bu oran son 35 yılın en yüksek seviyesi olacak.
İnsanların korkusuzca yeniden sokağa çıkabilmesi, yeniden çalışmaya başlaması, endişelenmeden harcama yapabilmesi için sıfıra düşürülen faiz oranlarının da açıklanan devasa teşviklerin de katkısı yeterli olmuyor.
Tabir-i caizse dünya durdu ve bilim insanlarından gelecek “Covid-19’un aşısı bulundu” açıklamasına kadar hareket etmeye niyeti yok gibi.
Bu arada Çin’den 2 önemli çıkış
Dünyanın Covid-19 ile yatıp kalktığı bir dönemde Çin’den geçen ay 2 önemli açıklama geldi.
Sanırım çoğunuz, bu açıklamaların Covid-19 ile ilgili aşı ya da virüsün çıkış sebebiyle ilgili bilgi mahiyetinde olacağını düşünmüşsündür.
Yanıldınız..
Dijital Yuan (DCEP) ve Blockchain Hizmet Ağı (BSN)
Çin Devlet Başkanı Xi JinPing, geçen yıl kasım ayında Batı dünyasında büyük yankı uyandıran bir açıklama yaptı ve 5 yıldır üzerine çalıştıkları “Dijital Para ve Elektronik Ödeme Sisteminin” çok yakında faaliyet gireceğini söyledi.
Ayrıca Xi JinPing, Blockchain sisteminin Çin’in 2035 hedefleri için en uygun platform olduğunu ifade edip “Blockchain’de dünya lideri olmak istiyoruz” diye ekledi.
Bu açıklamalar 2019 yılında Ekim- Kasım aylarında yapıldı. Bildiğiniz üzere, kısa süre sonra Covid-19 krizi önce Çin’de patlak verdi ve daha sonra da bütün dünyaya yayıldı.
Açıkçası Çin’in bir yandan Covid-19 virüsünün ülke içinde yayılmasını engellemeye çalışıp, diğer yandan da durma noktasına gelen ekonomisini ayağa kaldırmaya uğraşırken, 6 ay önce yaptığı açıklamaları yerine getirebileceğine pek de ihtimal verilmiyordu.
Ancak Çin, önce "Blockchain Hizmet Ağı"nı 25 Nisan tarihinde kendi KOBİ’lerinin kullanımına açtı. Mayıs ayında da 5 eyalette Dijital Yuan’ı devreye sokmaya hazırlanıyor.
Dijital Yuan’ı (DCEP) daha önce bu köşede yazmıştım.
Çin kriptoparalara mesafeli. Kriptolaralar ile yapılan işlemlerin merkezi bir otorite tarafından takip edilmiyor (de-centralized) olması, Çin için kabul edilebilir bir uygulama değil.
Ayrıca milli parası Yuan dışında, dijital ortamda dahi olsa alternatif para yaratmak da Çin’e göre bir tercih değil.
Diğer yandan; uluslararası alanda geçerliliği olacak, kağıt para kullanımını azaltacak, blockchain üzerinde akıllı kontratlarda kullanılabilecek dijital bir para yaratmak, Çin’in uzun vadeli ekonomik planları ile uyumlu.
İşte DCEP bu şartlarda yaratılmış, Blockchain teknolojisine uyumlu ama de-centralized özelliği bulunmayan bir dijital para.
Gelelim BSN yani Çin yerel dili ile konuşabilen, akıllı şehirler için dizayn edilmiş, kamu, şirketler ve finans kuruluşlarının bilgi saklayabilecekleri, paylaşım ya da işlem yapabilecekleri internet protokolünün blockchain teknolojisi ile baştan yazılmış haline yani Blockchain Hizmet Ağı’na…
Çin’in uzun süredir üzerine çalıştığı BSN platformunun da, özelikle Covid-19 ile mücadelede sağlık kuruluşları ve eyalet yöneticileri arasında yoğun bilgi paylaşımı yapılması bekleniyor.
BSN üzerinde şu an Çin’in 3 önemli sektörü; telekom, finans ve teknoloji şirketleri blockchain teknolojisiyle bilgi ve hizmet paylaşımı yapıyor.
Normal şartlarda yüksek maliyetinden dolayı KOBİ’lerin ve bireylerin Blockchain teknolojisi ile hizmet alması oldukça zor. BSN sayesinde KOBİ’ler ve bireyler sanki internette de sörf yapıyormuş gibi telekom, finans ve teknoloji alanlarında ihtiyaçlarını karşılayabilecekler.
Yazıyı buraya kadar okuduktan sonra “İyi de bunların Covid-19 ile ne alakası var?” diye düşünebilirsiniz.
Bir alakası var mı ? Bilmiyorum..
Ama bütün dünyanın durup, aşı diye gün saydığı bir ortamda birilerinin durmadığı, hatta Covid-19 sonrası bizi sarıp sarmalayacak “az temaslı hayat” için uygun teknolojiyi sessizce devreye aldıklarını haberdar etmek istedim.
