Adamına göre Google Harita
National Geographic dergisinin ilk yayın yönetmeni ve fotoğraf gazeteciliğinin babası Gilbert Grosvenor, haritalar için “Bütün zamanların en mükemmel epik şiirleri” der. O haritaların çizgileri ve renkleri, büyük hayallerin gerçekleştiğini gösterir. Bu iyimser bakış açısının aksine, bazen de büyük hayallerin gerçekleşmediğini. İşte bugün Keşmir’de, Filistin’de ve daha birçok coğrafyada olduğu gibi.
Şimdi Google Haritalar bu düş kırıklıklarını hissettirmeyecek şekilde sınırları yeniden dizayn ediyor. Mesela bugünün en sıcak noktalarından Keşmir’de. Pakistan ile Hindistan arasındaki 70 yıllık Keşmir sorunu binlerce can aldı ve almaya devam ediyor. Pakistan tarafında kalan Azad Keşmir’in karşı yakası Cammu Keşmir tam altı aydır Yeni Delhi yönetiminin kuşatması altında. Himalayalar’da Müslüman çoğunluğun yaşadığı bölgeninözerk statüsünü kaldıran Narendra Modi hükümeti interneti keserek Keşmir’in dış dünyayla bağlantısını tamamen kopardı, asker kuşatması altına aldı ve yüzlerce aktivist tutuklanarak Hindistan’daki cezaevlerine nakledildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan geçenlerde Pakistan Parlamentosu’nda yaptığı konuşmada Keşmir’in özgürlüğüne destek verdi ve “Türkiye, Keşmir meselesinde adaletin, barışın, diyalog yoluyla çözümün yanında yer almayı sürdürecektir” dedi. Buna karşılık Hindistan’dan “iç işlerimize karışmayın” cevabı geldi.
Keşmir dünyanın en sıcak ihtilaflı bölgelerinden, ancak Hindistan cephesinden Google haritalara bakarsanız, bunu hissetmek mümkün değil. Çünkü Hintli kullanıcılar Keşmir’in tamamını kesin sınır çizgileriyle Hindistan’ın kontrolü altında görüyor. Dünyanın herhangi bir yöresinden bakan kullanıcıların karşısına ise bölgedeki ihtilafı anlatan kesikli sınır çizgileri çıkıyor.
KKTC’Yİ SADECE TÜRKİYE GÖRÜYOR
Google’ın kurumsal mottosu “global çapta bilgiye düzen getirmek” şeklinde, ancak haritalara yapılan müdahale bu düzenlemeyi keyfi hale getiriyor. Bu keyfi düzenleme bazen kıyak gibi de görülebiliyor. Örneğin Kıbrıs haritasına “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti”ni yerleştirmesi, bize muştu gibi gelmişti. Ancak Rum Kesimi’nden ya da başka herhangi bir noktadan bakan kullanıcılar harita üzerinde KKTC’yi görmüyor. Dolayısıyla KKTC’nin varlığına ve tanınmasına bir katkısı yok gördüğümüz haritanın.
Google’ın mobil harita uygulamasının pazar payı yüzde 80 civarında ve bir milyarın üzerinde kullanıcısı var. Haritaların geliri yılda 3.6 milyar dolar. Bunun önemli bir kısmı reklam geliri. Ayrıca Uber gibi şirketlerle yerel bazda lisans anlaşmaları var. Yani yeryüzünün fiziksel ve siyasal görünümüne yönelik algıyı da belirliyor. Bunu belirlerken de tarihi gerçeklerin yanı sıra diplomatik ve siyasi manevralar da devreye giriyor.
KIRIM NEDEN RUSYA TOPRAĞI OLSUN
Uydu görüntüleri, bilgisayar modelleme ve elle yapılmış çizimlerin kombinasyonuyla oluşturulan Google’ın harita uygulaması dünyanın her köşesinde nazba göre şerbet veriyor. Örneğin Japonya ile Kore Yarımadası arasında Japon Denizi var biliriz. Ancak Güney Koreli kullanıcılar baktığında o denizi “Doğu Denizi” adıyla görüyor. Basra Körfezi’nin adı da nereden baktığına bağlı olarak “İran Körfezi” ve “Arap Körfezi” olarak değişiyor. Malum uluslararası genelgeçer kullanımıyla o su yolunun adı “Persian Gulf”, Arap’lığı tartışılır. Aynı durum Fas ile Batı Sahra arasındaki sınır ihtilafında da mevcut. Google dört yıl kadar önce, Filistin’e ait toprakları harita üzerinde göstermekle birlikte adını koymadığı için eleştirilere maruz kalıyor. Kosta Rika ile Nikaragua arasındaki sınırı da bir adayı bir ülkeden alıp sehven diğerine verince kriz çıkıyor, neyse ki kan dökülmeden hata düzeltiliyor.
Güney Amerika’da uzanan Amazon Nehri de kolları ve ormanlık alanlarının karmaşık yapısı nedeniyle sınır problemi yaratan bir alan. Google sınır çizgilerinde sürekli değişiklik yapıyor. Güney Amerika’ya uzanmışken Falkland Adaları… 1982’de İngiltere ile Arjantin arasında savaşa sahne olan adaları Arjantinliler “Islas Malvinas” olarak görüyor ama İngilizlerin haberi yok; onlara göre Falkland Adaları.
Google’ı işine karıştırmayanlar da var. Mesela Çin’de yasak; Hong Kong’da değil. Ayrıca Google’ın taraf tuttuğu da oluyor. En taze vaka Kırım meselesi. Rusya’nın 2014’te ilhak ettiği bölgedeki varlığı yasadışı, ancak Rus kullanıcılar Google haritası üzerinde yarımadayı kalın sınır çizgileriyle Rusya’ya ait gibi görüyor. Ukrayna tarafından ise kesikli çizgilerle görülüyor o sınır. Apple haritası da Moskova’dan gelen baskı sonucu Kırım’ı Rusya toprağı gösterecek şekilde yeniden düzenleniyor. Ukrayna Dışişleri Bakanlığı “Bu haritalar Rusya’nın Kırım’ı işgalini meşrulaştırıyor ve bu şirketlerin Ukrayna’daki imajına zarar veriyor” diyor ve her iki şirket yetkilileriyle görüşmelerin sürdüğü söyleniyor.
