TL 15 yılın dibinde
Yükselen enflasyonun da eksiyle değer kaybeden Türk Lirası son 15 yılın en düşük düzeyine indi. Ocak 2003’te ticaret yaptığımız ülkelerin enflasyonundan arındırılmış halde 89.56 olan Reel Efektif Döviz Kuru Kasım 2017 itabarıyla 84.73’e geriledi. Böylece TL’nin gerçek değerini ölçen kur endeksi 15 yıl önceki başlangıç değerinin yüzde 5.4 altına indi. Son değeri 84.73 olan Reel Efektif Döviz Kuru 2003 yılının ortalaması olan 100 baz değerine göre yüzde 15 daha değersiz. Bu değer kaybının yaklaşık yarısı da son iki ayda meydana geldi.
- Çünkü sepet kur TL karşısında ekimde yüzde 5.5, kasımda yüzde 5.3 arttı. Enflasyon da aylık olarak ekimde yüzde 2.08 ve kasımda yüzde 1.49 yükseldi. Reel Efektif Döviz Kuru da Eylül’deki 90.63 düzeyinden 84.73’e indi. Son aylık kayıp yüzde 4, son iki aylık kayıp da yüzde 6.5 düzeyine vardı.
- Veri, TL’nin son 15 yılın en düşük düzeyine indiğini, karşısındaki dövizlerin en yüksek değerine ulaştığını gösteriyor.
- Kurun dipte ve faizin de dorukta olduğu dönemler yabancıların para kazanması için cazip fırsatlar sunuyor. Çünkü kurun daha da gerilemesi, yani TL’nin değer kaybetmesi ihtimali azalırken değerlenme ihtimali artıyor. Bu durum yabancıların kur riskini azaltıyor. Yükselen faizlerin yükselmeye devam etme ihtimali de azalırken düşüşe geçme ihtimali artıyor. Bu durumda döviz bozdurarak TL faizli tahvillere girenler daha düşük risk karşılığında daha yüksek kazanç elde etme fırsatını yakalıyor.
- Reel kurun dip yaptığı böyle dönemleri bitişikteki grafikten de görülebileceği gibi geçmişte TL’nin değer kazandığı dönemler izliyor. Kuru, TCMB hesaplayıp ayda bir açıklıyor. TL’nin aşırı değer kaybettiği dönemlerin sonunda Merkez Bankası’nın faiz artırımlarına gittiğini, TL’deki toparlanmaya bunun katkı yaptığını belirtelim.
- Son dönemde Merkez Bankası kısa vadeli faizleri örtük biçimde çeyrek puan artırdı. Asıl faiz artırımını ise piyasanın kendisi yaptı. Gösterge tahvil faizinin yüzde 14.34’e kadar çıkmasıyla yabancıların artan alımlarını izledik. Faizlerde de buradan geriye dönüş başladı ve 1 puanlık azalışla yüzde 13.29 görüldü. Kasım ayının ilk yarısına kadar yabancı portföy yatırımları net bazda Türkiye’den çıkış olduğunu gösterirken, son iki haftadır yeniden giriş yönüne döndüğüne işaret ediyor.
*************
SON HAFTADA YÜZDE 3.5 DEĞERLENDİ
- Dövizin sepet bazında en yüksek düzeyine vardığı tarih 28 Kasım’dı. Yarım dolar va yarım Euro’dan oluşan döviz sepeti bu tarihte 4.3462’ye çıktı. 1 TL’nin karşılığı da 23 sente indi. TL’deki bu değer kaybı yeterli görüldü ya da ABD’deki dava sürecinin yeterince fiyatlandığına kanaat getirildi ki, o tarihten beri kurlar geriledi. Dünkü değerleri ile sepet kur 4.2002’ye kadar indi. 1 TL’nin değeri de 23.80’e çıktı. Son bir haftada TL’nin değerinde yüzde 3.5 artış meydana geldi. Bu artıştan önceki kayıp ise yüzde 15 idi.
- TL’deki yeniden değerlenmesinde ya önceki dönemde değer kaybının biraz fazla olduğuna karar verilmesi ya da davanın doğuracağı sonuçların beklendiği kadar ağır olmayacağı kanaati etkili oldu. Sermaye hareketlerinin kısıtlanmasına yönelik yarım günlük söylemin tam bir sermaye serbestliğine dönüşmesinin pozitif etkisi daha yüksekti.
- Enflasyonun yüksek çıkmasıyla Merkez Bankası’nın faiz artırım ihtimalinin yükselmesi dün açıklanan 2018 Para Politikası metni ile biraz daha pekişti. Piyasalar biraz daha iyi olursa faiz artırımı gereksiz bile kalabilir.
*************
SONUÇ:
“Olaylar asla umulduğu gibi gelişmez, gelecek her zaman farklıdır.”
Peter Drucker
