Unutulan masalları tiyatroya taşıyorlar

Unutulmaya yüz tutmuş ve günümüzde hatırlanmayan masalları ele alıp yeniden günümüze uyarlayıp yeni bir proje “Bizden Masallar” ile karşımıza çıkan İzmirli tiyatrocu ve yönetmen Gürol Tonbul, “Nohut Oğlan” isimli ilk masalı geçtiğimiz haftalarda çocuklara ve önceki gün de yetişkinler için sahneye koydu. Oyunlarda anlatıcı olarak görev alan oyuncu Sıla Akdeniz’in yer aldığı oyunu sahneye koyan Gürol Tonbul, “12 masalın 2 tanesi Devlet Tiyatrosu yapısında şu an yapılacak. Beş kişi bir valiz ile bu turneye çıkacağız. İlk masalımız Nohut Oğlan’ı 1 Mayıs’ta yaptık” dedi. Gürol Tonbul yeni projesini Habertürk Egeli’ye anlattı.

Daha önce masallarla ilgili çalışmalarınız vardı bu ilk değil?

Günümüzde olan anlatıcılık ile oyunculuk birbiri ile iç içedir. Kaybettiğimiz bir gelenek aslında. Benim oyunlarda çalıştığım her oyuncuda bir anlatıcılık noktası vardır. Ben bütün oyunu kişilerin karakteri olarak anlatmasını isterim. Ankara’da “teneke” oyunu yaptık. Kaymakam kendi açısından, Katibe kendi açısından, köylüler kendi açısından anlattı. Yani o rolün rol kimliği olarak kendisini anlatmasını isterim. En önemli geleneklerden birisi ve bu işin ustalığı budur. Bir bedende birçok faklı kimliği canlandırabilmektir. Masallar çok çeşitliliği olan oyunlardır. Kentte yaşamdan tutun da cezaevinde yaptığım masallara türkülere, çocuklar ve yetişkinler için olan masallara kadarvardır.

Sıla Akdeniz, “Ben ilk masal anlatmaya başladığım zamandan beri yetişkinler yanıma gelip gerçekten masallara çok ihtiyacımız varmış. Hayallerimizi bize hatırlattınız dediler” diye konuştu

Bu masallar eskiden günümüze anonim gelen masallar mı yoksa sizin yeni yazdığınız masallar var mı?

Anonim şöyledir, çok kısadır. Biz onları günümüzde alıp yeniden günümüze uyarlayıp yazıyorum. Ama masallar, insanlar bir de türküler Sait Faik öykülerinden oluşturduğum bir masal tadında bir uygulamaydı. O yüzden cezaevinde oynandı. Kent masalları yaptım, kentin belirli noktalarında, Agora gibi, eski Ankara oteli, Yeşilova Höyüğü gibi. Oraların da bir masalı var. Ama bu bilinmiyor tabi.

İlk masalı anlatır mısınız?

Aslında bir yılan öyküsüdür. Tıbbın kendi içindeki tedavisindeki gibi. Yılan zehri zararlıdır. Ama kadınlar için botokstur. Her şeyin doğada faydası ve zararı vardır. Bu oyunda faydası olan kısımları ele alarak hayal gücünü gösteriyoruz.

Masallar İzmir’den başlayıp nerelere gidecek?

Biz İzmir’den başlıyoruz. Kültür Bakanlığı’nın isteği üzerine böyle bir projeye başladık. Yurtdışı ve yurtiçi festivaller için istendi. 12 masal olacak. Tayland, Rusya ve Çin yurtdışı bölgelerimiz olarak belirlendi. Yurtiçinde ise devlet tiyatrolarının anlaşmalı olduğu her yerde oynanacak. Bu proje yaklaşık bir yıl kadar sürecek.

Bu proje nasıl ortaya çıktı, devlet tiyatroları ile yolunuz nasıl kesişti?

Ben radyo programı yapıyordum. Radyonun Genel Müdürü Mustafa Kurt bizi dinleyince böyle bir çalışma yapılabileceğini bakanlık ile görüştü. Bu masalları yapar mısın dedi festivallerde. O şekilde ortaya çıktı.

Çocuklar ve yetişkinler arasında nasıl bir fark var?

İlk 10-12 dakika çocuklardan hayvan efektleri yapmalarını farklı sesler çıkarmalarını istiyoruz. Büyüklerde de şöyle, sanki bir ayin bir ritüel yapma eylemi gibi düşünün. Bir meydanın içinde anlatıcımız Sıla Hanım var, etrafında 40 taburede yetişkinlerimiz yer aldı. Yurtdışında da böyle olacak. Ancak fark yurtdışında sahnede olan herkes kendi dilinde konuşacak. Dil önemli değil kimsenin bilmediği bir dil olsa bile tamamını kayda alacağız ve sonradan bunları derleyip herkese hayal etmek için dilin önemi olmadığını yaptıkları hareketlerle düşündüklerini yansıtacağız.

Tonbul, “Sıla benim öğrencimdi. Artık iş arkadaşım oldu. Boynuz kulağı geçti. Hatta bir süre sonra benim yaptığımı da beğenmeyecektir. O kadar başarılı” dedi.

5 KİŞİ BİR VALİZ İLE YOLA ÇIKACAĞIZ

Kaç masal olacak bu proje kapsamında?

12 masalın 2 tanesi Devlet Tiyatrosu yapısında şu an yapılacak. Beş kişi bir valiz ile bu turneye çıkacağız. İlk masalımız “Nohut Oğlan’ı çocuklar için 1 Mayıs’ta yaptık. Çocuklardan çok büyük bir katılım oldu. Sahneye çıktığı zaman çocuklar anlatıcımız Sıla ile adeta birer meddah gibi konuştular. Bu ikinci kez yapıldı, bu sefer de yetişkinler bizimle buluştu. 6 masal küçükler için 6 masal büyükler için olacak.

Amacınız saf hayal gücünü ortaya çıkarmak mı?

Biz seyircinin bir tür hayal gücünü tetikleyeceğiz burada. Çünkü hayal gücü yoksa bilimde sanatta ilerleme yoktur. Hayal gücü olmalı ki bir şey ortaya çıkmalı. Jules Verne 1900’lü yıllarda Aya Seyahat’i yazmıştır. Bunun 100 yıl ardından neredeyse aya çıkılmıştır. Düşünün yani hayal etmek gerçeğe dönüştürmektir. Bizi o fantastik dünyaya götürür ve aslında olamayacak olanları düşünmemizi sağlar. Burada da öyle yani.