Swap anlaşmasında sona yaklaşılıyor

Ekonomi yönetimi döviz kurlarındaki şoklara karşı ihtiyaç duyduğu yabancı para rezervlerini güçlendirmek için arayışına devam ediyor. Döviz takası (swap) hattı kurmak için dört ülkeyle görüşen Türkiye'nin iki ülke ile anlaşmaya yakın olduğu bu ülkelerin Japonya ve İngiltere olduğu iddia edildi. Söz konusu iki ülkenin merkez bankalarından 10'ar milyar dolar karşılığı döviz sağlanması ise beklentiler dahilinde.

Japonya ile hedeflenen takas anlaşmasının Japon Başbakanı Şinzo Abe ile perşembe günü Başakşehir'deki şehir hastanesinin açılışında açıklanması ise olasılıklar arasında görülüyor. Ekonomi çevreleri İngiltere ile swap anlaşmasından da oldukça umutlu. Koronavirüs sonrası döviz likiditesine ihtiyaç duyan gelişmekte olan ülkeler anlaşma sağladıkları ülkelerle döviz takası gerçekleştiriyor. Elinde ABD tahvili bulunduran pek ülke bu swap anlaşmalarını ABD Merkez Bankası Fed ile gerçekleştiriyor.

YABANCI YATIRIMCI OLUMLU KARŞILADI

Türkiye ise G-7 ülkeleri merkez bankaları ile bu döviz takas hattının kurulması için görüşmeler sürdürüyor. Türkiye Cumhuriyeti Hazine'nin bu görüşmelerde sona yaklaştığı gelen kulis bilgiler arasında. Türkiye'nin rezervlerini güçlendirip elini rahatlatmak için başvurduğu swap hattında müjdenin yakın zamanda verilmesi bekleniyor. G-7 ülkeleri ile swap görüşmelerinin sürdüğü bilgisini hem Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak hem de Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal vermişti. Türkiye'nin swap anlaşmasıyla ilgili bir süre önce yapılan haberlerde Katar ve Çin'le halihazırda bulunan takas hattının (swap) genişletilmesinin yanı sıra Japonya ve İngiltere ile de yeni hatların kurulması için görüşmelerin yapıldığı ifade ediliyordu. Söz konusu haberler 19 Mayıs günü iç piyasalar kapalıyken uluslararası piyasalarda Türk Lirası'nın güçlenmesini sağladı. Piyasalarda sığ işlemler kaydedilse de dolar 6.82 liraya kadar geriledi. Yani yabancı yatırımcı bu beklentileri TL'ye yatırım yaparak değerlendirdi.

SWAP ANLAŞMASINA HANGİ ÜLKELER DAHİL?

Koronavirüs salgını öncesinde Fed'in swap hattına sahip olduğu ülkeler Kanada Merkez Bankası, İngiltere Merkez Bankası (BoE), Avrupa Merkez Bankası (ECB), Japonya Merkez Bankası (BoJ) ve İsviçre Ulusal Bankası olarak sıralanıyordu. Fed, 19 Mart tarihinde yaptığı açıklamayla, bu swap hattı anlaşmalarına Avustralya Merkez Bankası, Brezilya Merkez Bankası, Danimarka Ulusal Bankası, Kore Merkez Bankası, Meksika Merkez Bankası, Yeni Zelanda Merkez Bankası, Norveç Merkez Bankası, Singapur Para Kurumu ve İsveç Merkez Bankası'nı da dahil ettiğini bildirdi. Açıklamada, Avustralya, Brezilya, Güney Kore, Meksika, Singapur ve İsveç'e 60'ar milyar dolar; Danimarka, Norveç ve Yeni Zelanda'ya da 30'ar milyar dolar likidite sağlanacağı ifade edildi. Böylece, toplamda 450 milyar dolarlık bir likiditenin sağlanması amaçlanıyor. Mevcut swap hattı anlaşmalarına katılmak istediğini beyan eden başka ülkeler de var. Türkiye'nin yanı sıra Endonezya da görüşmeler yaptığını açıklarken, Bulgaristan da ECB'den swap hattına katılma talebinde bulundu.

SWAP HATTI NEDİR?

Swap, kelime olarak değiş-tokuş veya takas anlamına geliyor. Finans piyasalarında ise; iki tarafın belirli bir zaman dilimi içinde farklı faiz ödemelerini ve / veya farklı para birimlerini karşılıklı olarak değiştirdikleri takas anlaşmasına "swap sözleşmesi" deniyor. Swap piyasasında ağırlıklı döviz swapları ile faize dayalı swap sözleşmeleri işlem görüyor. 2000'lerin sonundaki küresel likidite krizi sırasında sıkça başvurulan swap hattı uygulaması ile merkez bankaları kendi para birimlerini diğer bankalara verip, yabancı para birimi alabiliyor. Böylece piyasaya likidite sağlanarak, herhangi bir ülkenin döviz bulma ya da ödeme yapma sıkıntısı yaşamasının önüne geçilmesi hedefleniyor.

NEDEN SWAP HATTI KURULUYOR?

Swap hattı, Fed'in 2007 yılında Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve İsviçre Ulusal Bankası ile başlattığı bir uygulama. Piyasada likidite sıkıntısının yaşandığı dönemlerde de farklı bankaların katılımıyla uygulamaya sokuldu. Fed'in internet sitesinde, swap hatları ve amacına ilişkin şu ifadeler yer alıyor: "Dolar likidite swap hatları, ABD finans piyasaları üzerinde yurt dışındaki mali baskılardan kaynaklanan riskleri azaltarak, ABD'li hanehalkı ve ticari işletmelerine kredi akışının devam etmesini sağlamak amacıyla tasarlandı. Bu hatlar, piyasaların baskı altında olduğu dönemlerde yabancı merkez bankalarına kendi yetki alanları içerisindeki kurumlara dolar cinsi finansman sunma kapasitesi sağlayarak, hem ABD hem de ülke dışındaki finans piyasalarındaki likidite koşullarını iyileştiriyor. Fed'in koronavirüs salgını öncesinde beş bankayla swap hattı anlaşması bulunuyordu. Koronavirüs salgınının küresel likidite üzerinde yarattığı baskıları hafifletmek için başka ülkeler de bu mekanizmaya dahil edildi.