Ters dolarizasyon demek için henüz çok erken
Merkez Bankası rakamlarına göre vatandaş ve şirketlerin bankalarındaki döviz mevduatı 2,1 milyar dolar azalarak 205.5 milyar dolara indi. Bu durum Merkez Bankası'nın çok önem verdiği ters dolarizasyonun başladığı gibi algılansa da rakamların ayrıntılarına bakıldığında henüz bunu düşünmek için erken olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü 2.1 milyar dolarlık azalmanın yaklaşık 1.3 milyar doları Euro ve altın hesaplarındaki hesaplamaların dolar bazlı yapılması kaynaklı olduğunu ortaya koyuyor. Euro'nun dolara karşı yüzde 1 ve dolar/TL'nin yüzde 3.1 değer kaybettiği hafta altın ve Euro hesaplar da aynı oranda değer yitirdi ve düşmüş gibi algılandı. Rahim Ak'ın yazısı
Mevduat bankalarındaki yurtiçi yerleşiklerin (vatandaş ve şirketler) döviz mevduatı 5 Şubat haftasında 2,1 milyar dolar azalarak 205,5 milyar dolara indi. Katılım bankalarını da eklediğimizde döviz mevduatı 2 milyar 131 milyon dolar azalarak 232 milyar 925 milyon dolara geriledi. Bu rakam son olarak 3 Nisan 2020 haftasında 3 milyar 286 milyon dolar düşüşten sonraki en büyük azalma olarak kayda geçti. Bu durum Merkez Bankası'nın yeniden döviz rezervlerini artırmak için öne sürdüğü sebeplerden birisi olan ters dolarizasyonun yani vatandaş ve şirketlerin döviz mevduatını bozup Türk Lirası'nı geçmesinin sinyali olarak algılandı. Ancak rakamların ayrıntıları bunu söylemek için henüz erken olduğunu ortaya koyuyor.
TABLOLAR DOLARA ÇEVRİLİP YAYIMLANIYOR
Merkez Bankası'nın tablolarında da görüldüğü gibi döviz mevduatı olarak Merkez Bankası kayıtlarında takip edilen rakamlar doların ve Euro'nun yanı sıra küçük miktarda diğer dövizler ve altından oluşuyor. Bu rakamlar da tablolarda dolara çevrilerek açıklanıyor. Özellikle altın hesapları da Türk Lirası olarak tutulup dolara çevrilerek yayımlanıyor. Yani doların değeri Euro'ya ve Türk Lirası'na karşı yükseldiği zaman bu hesaplardaki rakamlar yükseliyor düştüğü zaman tabii tam tersi olarak azalıyor. Şimdi bakalım 29 Ocak-5 Şubat 2020 haftasında ne olmuş? O hafta dolar/TL 7,36 liradan 7.13 liraya inmiş yani yüzde 3.1 azalmış. Euro/dolar paritesi de yüzde 1 azalarak 1.21'den yüzde 1 azalma ile 1,1957 liraya inmiş. Yani tam da Euro ve altın hesaplarının hiç bir gerçek değişiklik olmadan azalmasını gerektirecek gelişmeler olmuş.
VATANDAŞ KIPIRDAMIYOR
Şimdi bakalım kim ne yapmış? Gerçek kişiler yani vatandaşın dolar hesapları sadece 79 milyar dolar azalarak 68 milyar 801 milyon dolardan 68 milyar 722 milyar dolara inmiş. Diğer yandan Euro hesapları ise tam Euro'nun değer kaybı kadar yüzde 1 düşerek 329 milyon dolarlık bir kayba uğramış ve 31.8 milyar dolardan 31.5 milyar dolara inmiş. Tablodaki en çarpıcı düşüş altın hesaplarının 862 milyon dolar azalarak 26,9 milyar dolardan 26.1 milyar dolara gerileşmiş olması. Sanırım oransal olarak bunun yüzde 3.1'lik bir azalmaya karşılık geldiğini söylersek aslında altın hesaplarında gerçekten bir oynama olmadığını ancak Türk Lirası'nın dolara karşı değer kaybı nedeniyle azalmış gibi göründüğü anlaşılıyor.
ŞİRKETLERDE GERÇEK DÜŞÜŞ VAR
Diğer yandan tüzel kişiler yani şirketlerin döviz mevduatında ise toplamda 797 milyon dolarlık düşüş görülüyor. Şirketlerin hesaplarının ayrıntılarına bakıldığında dolar hesaplarının gerçekten de 590 milyon dolar kan kaybettiği görülüyor. Burada gerçek bir çözülme olduğu anlaşılıyor. Şirketlerin hesaplarında 107 milyon dolarlık Euro ve 64 milyon dolarlık altın hesapları kaynaklı azalmaların da yine Euro/dolar paritesi ve dolar/TL kaynaklı olduğu görülüyor. Aynı hafta yurtiçi bankaların döviz mevduatı da 160 milyar dolar azaldı. Katılım bankalarındaki hareketin ise çok sınırlı olduğu anlaşılıyor. Çünkü katılım bankalarındaki toplam döviz mevduatlarındaki azalma sadece 56 milyon dolar oldu. Gerçek kişilerin katılım bankalarındaki dolar mevduatları da yalnızca 45 milyon dolar düştü. Euro ve altın hesaplarındaki düşüş ise çok sınırlı oldu.
9 ŞUBAT'TA MERKEZ BANKASI BAŞKANI NACİ AĞBAL HANGİ MESAJLARI VERMİŞTİ?
YURTİÇİ YERLEŞİKLERİN DÖVİZ MEVDUATI 205.5 MİLYAR DOLARA İNDİ
.
