Sanat hırsızları heykel seviyor
Interpol, 1947'den beri sanat hırsızlığının peşinde... Bu yılın veritabanına göre, en çok sanat eseri Irak'tan çalınıyor, en fazla eser de Paris'e kaçırılıyor. Hırsızlar, en çok heykel seviyor!
Sanat hırsızlığının dünya çapında verdiği hasarın hacmi 4-6 milyar dolar... Sanat hırsızlığı; uyuşturucu kaçakçılığı, kara para aklama ve silah ticaretinden hemen sonra gelen en yaygın suç... Hal böyle olunca, Interpol olarak bilinen Uluslararası Polis Teşkilatı, her yıl sanat hırsızlığı ve geri kazanımları hakkında veri topluyor. 192 üye ülkesiyle, dünyadaki hemen hemen her ülkede, 1947’den beri tutulan dünyanın en kapsamlı sanat hırsızlığı veritabanında 1991’den 2017’ye, 4612 benzersiz sanat eserinin kaydı var. Her yıl ortalama 50 bin çalıntı eser kataloglanıyor. Peki, sanat hırsızları hangi ülkeleri hedefliyor?
En çok hangi objeler çalınıyor? Hangi dönemden bu eserler? Kimler satın alıyor?
IRAK, SANAT HIRSIZLIĞINDA EN SAVUNMASIZ ÜLKE
Rapora göre sanat hırsızlığına en çok maruz kalan ülkeler: Irak, Afganistan, Suriye ve Libya... Elbette bu liste şaşırtıcı değil. Savaş kargaşası, değerli sanat eserlerini çalmak için mükemmel bir örtü sağlıyor. Daha kötüsü, çalınan eserlerin büyük bir kısmı hiçbir zaman geri kazanılamamış. Libya’dan sonra liste ilginç şekilde Avrupa’dan yedi ülkeyle devam ediyor: Fransa, Avusturya, Almanya, Ukrayna, Romanya, Belarus, Sırbistan. Ancak, Avrupa ülkelerinde çalınan eserlerin diğer bölgelere göre geri kazanım oranı oldukça yüksek. Amerika, sanat hırsızlarının hedefleri arasında listenin sonunda yer alıyor. Türkiye de şaşırtıcı şekilde son sıralarda...
SANAT HIRSIZLARI HEYKEL SEVİYOR
Deniz Çağlar'ın HT Pazar'da yer alan yazısına göre, Interpol veri tabanına göre hırsızlar arasında en popüler parçalar heykeller... Heykelleri yağlıboya tablolar ve seramikler takip ediyor. Bu durum, heykel ve resim kategorisindeki parçaların yaygınlığına atfedilse de bu eserlerin, karaborsada daha yüksek talep ve değer bulmasının etkisi büyük... Eserleri kategorize eden listenin ilk 10’unda gümüş ve altın kaplama objeler, silah, dekoratif kalkanlar ve hançerler var. Listenin sonunda ise mobilya ve cam eşyalar yer alıyor.
EN ÇOK 20. YÜZYIL ESERLERİ TALEP GÖRÜYOR
Raporda her bir sanat eserinin yaklaşık yaşı da kaydedilmiş... Böylece hangi zaman diliminin en popüler olduğunu görebiliyoruz. Hırsızlıkların çoğu, son 300 yılda üretilen işlerden... Bunun nedeni, en yakın tarihli eserlerin en yaygın görülmesi elbet, dolayısıyla çalınması en kolay olan... Ancak listenin en başında 20. yüzyılda üretilen işler var. Bu hesaba göre listeye yedinci sıradan giren 21. yüzyılda yeterince sanat üretilmediği görülüyor. 7. ve 2. yüzyıla ait sanat eserleri de oldukça nadir olmakla birlikte ilginç bir şekilde listenin 5 ve 6 numarasında... Listenin sonunda MÖ 6. yüzyıl yer alıyor. En altta da olsa, ilk 10’a girmiş olması sürpriz... Bir başka dikkatimi çeken detay: Eserlerin neredeyse tümü özel mülklerden çalınmış, müze veya tarihi mekânlardan değil.
ÇALINAN ESERLERİ KİMLER ALIYOR?
Kurtarılan eserlerin nerede ortaya çıktığı incelenerek, kara ticaretin müşterilerinin kimler olduğu da ortaya çıkıyor. Rapora baktığımızda çalınan sanat eserlerinin neredeyse tamamının Avrupa’da olduğunu görüyoruz. Asya ve Afrika’dan çalınan eserlerin yüzde yüzü, Amerika’dan çalınan parçaların da büyük bir kısmı Avrupa’da son buluyor. En fazla eserin ortaya çıktığı şehir: Paris... Paris’ten sonra ikinci sırada, Arandjelovac adı verilen çok az bilinen bir Sırp kenti geliyor. Listede Londra’nın bile önüne geçmiş... Muhtemelen Sırp kentinin coğrafyası Ortadoğu ve Avrupa’nın tam ortasında oluşu onu uygun bir merkez haline getirmiş. Londra’yı, Bağdat ve Stuttgart takip ediyor.
