Ensülin hakkında merak edilenler

Ceyda ERENOĞLU / HT MAGAZİN

Yazı dizimizin bu bölümü “Ensülin bağımlılık yapar mı? Kilo aldırır mı? Acıtır mı?” gibi sorulara yanıt veriyor.

Hastalığı kabullenme süreci hastalarda psikolojik olarak büyük bir sorun olarak algılandığı için ensülin tedavisine başlayan hastalar bunu bir bağımlılık olarak görüyorlar. Türkiye Diyabet Vakfı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Kaya, bunun doğru olmadığını ve ensülin tedavisinden anlaşılması gerekenin vücutta salgılanması gereken ensülin hormonunun dışarıdan verilmesiyle uygulanan bir ‘yerine koyma’ olduğunu söylüyor. Erken başlanan ensülin tedavisi diyabetin vücuda vereceği zararları önlemeye yarıyor ancak ensüline başlayan hastaların büyük kısmı güçlükle ikna ediliyor.

Yapılan çalışmalar, aynı soruna dünyada da rastlandığını gösteriyor. Araştırmalara göre hastaların yüzde 13’ü doktorları ensülin tedavisine başlamak istese de tedaviyi kabul etmiyor. Yüzde 46’sıysa ensülin almamayı talep ediyor. Bu sonuçlar hastaların yaklaşık yüzde 60’ının ensülin tedavisini reddettiği anlamına geliyor. Bu reddedişin en önemli nedenlerinden biri iğne korkusu. Hastaların büyük bölümü enjeksiyonun çok can acıtan ve ağrılı bir uygulama olduğunu düşünüyor. Bunun yanlış bir inanış olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Ahmet Kaya, “Gelişen teknolojiyle iğneler artık çok kısa ve ince hale geldiği için, değil acıyı iğneyi bile hissetmiyorsunuz” diyor.

Dikkat! Kalem iğneler tek kullanımlıktır

Prof. Dr. Ahmet Kaya, kalem iğnelerin tek kullanımlık olduğunu ve tam geri ödeme kapsamında bulunduğunu belirterek “Kalem iğnenizi 1 kez kullanın ve başka kişilerle paylaşmayın” diyor.

YUMRUYU önlemek için

Her enjeksiyonda uygulama yaptığınız bölgeyi değiştirin.

Kısa ensülün iğneleri (4-5 mm) kullanarak daha geniş bir alana enjeksiyon yapın.

Kalem iğneleri tekrar kullanmayın.

Rehbere koşulsuz katkıda bulunanlar

Diyabet hastalarının çoğu doğru enjeksiyon tekniklerini kullanamadıkları için tedavide sıkıntı yaşıyorlar. Bu sorundan yola çıkılarak hazırlanan ve diyabet hastalarının hayatlarını kolaylaştırmayı hedefleyen ‘Enjeksiyon Rehberi'ne koşulsuz katkıda bulunanlar arasında şu dernekler yer alıyor:

Türkiye Diyabet Vakfı

Türk Diyabet Cemiyeti

Diyabet Obezite ve Beslenme Derneği

Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği

Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği

Diyabet Hemşireliği Derneği

Metabolik Sendrom Derneği

Çocuk ve Adolesan Diyabetikler Derneği

Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği

Tip 1 Diyabetliler Derneği

Diyabetle Yaşam Derneği

Becton Dickinson Diyabet Bölümü

BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?

Ensülin bağımlılık yapar mı?

Yapmaz. Ensülin tedavisi, vücutta salgılanması gereken ensülin hormonu salgılanmadığı için dışarıdan verilerek uygulanan bir yerine koyma tedavisidir.

Ensülin kilo aldırır mı?

Diyabet bir metabolizma hastalığı olduğu için kilo alımı sık rastlanılan bir sorundur. Kendi kendinize düzenli kan şekeri ölçümü yaparak, doktorunuzun önerilerine uyarak, düzenli ve doğru beslenip yeterli fiziksel aktivite yaparak kilo alımını önleyebilirsiniz.

Ensülin kullananlar spor yapabilir mi?

Diyabetli bireylerin de spor yapması gerekir. Ancak ağır egzersizlerden kaçınmalı, egzersiz yaparken kullanılacak bölgeye enjeksiyon yapmamalısınız.

Ensülin tedavisinde kullanılan iğne can acıtır mı?

Günümüzde ensülin kalem iğneleri oldukça inceltilip kısaltılmıştır. Bu, daha acısız enjeksiyon yapılmasına olanak sağlar. Araştırmalar, kalitesiz iğne kullanımının; kızarıklık, morarma, enfeksiyon ve lipohipertrofiye (yumru/beze) neden olduğunu göstermektedir.

Ensülin nerede saklanmalıdır?

Açılmamış ensülinler buzdolabının kapak ya da sebzelik kısmında saklanmalıdır. Yeni açılacak ve dolaptan çıkarılan ensülinler 15 dakika beklenip oda sıcaklığına geldiğinde kullanılmalıdır. Son kullanma tarihi geçmiş, içinde küçük beyaz parçacıklar ve renk değişikliği olan ensülinler kullanılmamalıdır.

ÖNCESİNDE ELLERİNİZİ YIKAYIN

Enjeksiyon öncesi nelere dikkat edilmelidir?

Her enjeksiyon öncesinde ellerinizi ılık su ve sabunla yıkayıp durulamanız ve kurutmanız gerekir. Enjeksiyondan önce enjeksiyon bölgesi kontrol edilmelidir. Kullanacağınız bölgede kızarma, morarma, ödem, enfeksiyon, yumru ya da çöküntü olmadığından emin olmalısınız. Bu tür sorunların olması durumunda sağlıklı hale dönene kadar o bölgeye enjeksiyon yapılmamalıdır.

Enjeksiyon nereye yapılmalıdır?

Deri altı yağ dokusuna yapılması gerekir. Yağ dokusu içine yapılan enjeksiyonda ensülin dengeli şekilde emilir. Yağ dokusuna yapılan enjeksiyon kasa yapılandan daha az acı verir.

Ensülin enjeksiyonu için vücutta hangi bölgeler kullanılır?

Karın, uyluk (bacak) kol ve kalça uygundur. Enjeksiyon bölgeleri dönüşümlü kullanılmalıdır.

Lipohipertrofi nedir, neden oluşur?

Yağ dokusunda oluşan yumrudur. Enjeksiyon bölgeleri arasında ve enjeksiyon bölgesi içinde rotasyon yapmamak, ensülin kalem iğnesini bir defadan fazla kullanmak yumru oluşumuna neden olur.

Yumru içine enjeksiyon yapmak risk yaratır mı?

Yumru içine yapılan ensülinde emilimin düzensiz olması kan şekerinde beklenmedik iniş çıkışlara ve hipoglisemiye (kan şekerinin düşmesi) yol açabilir.