Hollywood, Thomas Edison'a telif vermekten kaçınılması sonucu oluştu

Thomas Edison'a telif verilmek istenmemesi sonucu 1910'dan sonra sinemanın merkezi haline gelen Hollywood'un 2019'daki 130 milyar dolarlık hasılatı 'Nereden nereye?' dedirtti. Hollywood'u bir ülke olarak hayal edecek olursak, Birleşmiş Milletler'in 2019 gayri safi yurt içi hasıla verilerine göre 213 ülke arasında 60'ıncı sırada yer alır. 2019'da 153 ülkenin gayri safi yurt içi hasılası, Hollywood'un o yılki hasılatından daha azdı

Mehmet Çalışkan

mcaliskan@cyh.com.tr

Giriş: 07.03.2021 - 00:59 Güncelleme: 07.03.2021 - 16:58

ABONE OL

ABONE OL

Hollywood...

2020'de pandemi nedeniyle sinema salonlarının çoğu zaman kapalı olmasından dolayı filmlerinin küresel hasılatını 2019 verilerine göre göz önünde bulunduracak olursak;

Hollywood yapımı filmlerin toplam gişe hasılatı... 42 milyar 200 milyon dolar.

Gişe, dijital platform ve TV satışları toplam hasılat... 130 milyar dolar.

Bu rakama filmlerle bağlantılı olan ürün ve hizmetlerden elde edilen gelir dahil değil. Ürün ve hizmetlerden elde edilen gelir tam olarak bilinemese de gişe hasılatının 10 katı olduğu tahmin ediliyor.

Hollywood'un 2019'daki hasılatı, 153 ülkenin her birinin gayri safi yurt içi hasılasından daha fazla. Hollywood, bir ülke olsaydı, sadece filmlerin gişe hasılatı, dijital platform ve TV yayın haklarının satışıyla 2019'da 213 ülke arasında 60'ıncı sırada yer alacaktı.

Böylesine büyük bir ekonomiye sahip olan Hollywood'un sinema merkezi olarak oluşma hikâyesi oldukça ilginç. Hollywood, sinemacıların Thomas Edison'a telif vermemek için filmlerini New York bölgesi yerine Hollywoodland'de çekmeye başlamasıyla oluştu.

Şöyle;

Thomas Edison, 1891'de William Dickson ile geliştirdiği ilk film görüntüleme makinelerinden olan kinetoskopun patentini aldı. Edison, kinetoskopun sinemanın temeli olduğunu söyleyerek yapımcılardan telif istemeye başladı.

REKLAM

Sinemacıların New York Bölgesi'nde Thomas Edison'a telif vermeden film çekmeleri söz konusu bile olamazdı. Edison'a telif vermek istemeyen D.W. Griffith, 'In Old California' adlı filmini Edison'un avukatlarının yeterince etkili olamayacaklarını düşündüğü,bir gezisinde keşfettiği Hollywoodland'de çekmeye karar verdi.

Hollywoodland, aynı zamanda hava şartları, güzel manzaraları ve dost canlısı sakinleriyle çekim için oldukça uygundu. Frank Powell, Arthur V. Johnson, Marion Leonard, Henry B. Walthall'ın başrollerini paylaştığı 17 dakikalık 'In Old California', gösterime 10 Mart 1910'da girdi.

'In Old California'nın telif ödenmeden çekilmesi ve uygun hava şartlarıyla Hollywoodland, bütün yapımcıların dikkatini çekti. Bunun sonucunda da New York bölgesindeki sinema merkezi, Hollywoodland'e taşınmaya başladı.

Hollywoodland...

Harvey Wilcox, 1887'de dönümüne 150 dolar vererek Cahuenga Vadisi'ni satın aldı. Eşi Daeida Wilcox da vadiye 'hayaller ülkesi' anlamına gelen 'Hollywoodland' adını verdi.

Wilcox çiftinin varisleri, 1910'dan sonra sinemacıların ilgi alanına girmesiyle emlak değerini artırmak için fırsat olarak gördükleri vadiyi büyük bir yerleşim merkezi haline getirmek için reklam kampanyası başlattı. Bu kampanya çerçevesinde 1923'te Lee Dağı'nın güney yamacına devasa 'Hollywoodland' tabelasını diktiler.

İşin ironik yanı, 21 bin dolar harcanan tabelanın geceleri de görünmesi için patenti Thomas Edison'da olan ampüllerden 4 bin adet kullanılmasıydı.

Reklam kampanyası ziyadesiyle başarılı olunca Hollywoodland kısa sürede evlerle dolup, gelişmeye başladı. Elbette sinemacıların akın edercesine bu bölgeye yerleşmesi, Hollywoodland'in dikkat çekmesinde en önemli etkendi.

Sinemanın büyük gelir getireceğini öngören birçok iş insanının asli işlerini bırakarak stüdyo kurması, Hollywoodland'in gelişmesine büyük katkıda bulundu. O iş adamları arasında Jack L. Warner, Sam Warner, Harry Warner ve Albert Warner kardeşler de vardı.

Warner kardeşler, Warner Bros adlı sabun şirketlerini 1923'te film şirketine evirdi.

Warner Bros, 1923'ten 2020'ye kadar olan 97 yıllık süreçte 480 film üretti.

Çekilen film sayısının artması ve 1929'da Los Angeles'ta düzenlenen Akademi Ödül Töreni ile birlikte Hollywoodland, 1930'dan sonra sinemayla özdeşleşerek yıldız olma hayallerini gerçekleştirme merkezi haline dönüştü.

REKLAM

Ne var ki bazıları yıldız olma hayallerini gerçekleştiremedi. Onlardan biri de doğum adı Millicent Lilian Entwistle olan 24 yaşındaki Peg Entwistle adındaki oyuncuydu. Entwistle, 1932'de '13 Kadın' adlı filmin çekimlerinden sonra yapım şirketi RKO'nun sözleşmesini yenilememe kararı almasıyla bunalıma girdi. Peg Entwistle, ailesine eczaneye gideceğini söyleyerek çıktığı evine bir daha dönmedi.

İki gün boyunca kendisinden haber alınamayan Peg Entwistle'in cesedi Hollywoodland tabelasının H harfinin dibinde bulundu. Çantasından çıkan nottan anlaşıldığı kadarıyla Entwistle, H harfinin tepesine çıkarak kendini aşağıya bırakmıştı.

Hollywood Ticaret Odası, zamanla doğal şartlar altında yıpranan Hollywoodland tabelasını Playboy'un sahibi Hugh Hefner'ın girişimiyle başlattığı bağış kampanyasıyla 1949'da onardı. Onarım sırasında da 'Land' kısmı çıkarılarak tabela, Hollywood'a dönüştürüldü.

Tabelanın onarımı için bağışta bulunanlar; Hugh Hefner, Andy Williams, Alice Cooper, Terrence Donnelly, Giovanni Mazza, Les Kelley, Gene Autry, Warner Bros ve Dennis Lidtke...

Bu kişilere 'Hollywood 9' adı verildi.

1973'te Los Angeles Cultural Heritage Commission tarafından 'Kültür mirası' olarak ilan edilmesinden sonraHollywood tabelası, koruma altına alındı. Bu yönde çıkarılan yasayla birlikte özel bir koruma ekibi kuruldu. Bir de Hollywood Tabelası Vakfı kuruldu. Güvenlik kameraları, dikenli çit, hareket sensörleri ve mikrofonlarla izlenen tabelaya yasa çerçevesinde yaklaşmak yasaklandı.

Her ne kadar sıkı güvenlik önlemleri altında korunsa da Hollywood tabelası biri 1976, diğeri 2017'de olmak üzere iki kez aynı türden vandal saldırıya maruz kaldı. 1976'da ve 2017'de farklı kişiler, Hollywood'daki 'o'ları, 'e' ile değiştirdi. Sabah uyananlar, Lee Dağı'na baktıklarında gözlerine inanamadı.

REKLAM

İlk Sesli Film... 1927'de çekilen 'The Jazz Singer'ın bütçesi 442 bin dolardı.

Hollywood Bulvarı'ndaki 'Şöhret Yolu'na adı yazılan ilk kişi... Yönetmen ve yapımcı Stanley Kramer.

20 filme yönetmen, 40 filme ise yapımcı olarak imza atan Stanley Kramer, 10 kez aday gösterildiği Akademi Ödülleri'nde sadece 1962'de Irving G. Thalberg Anı Ödülü dalında Oscar kazandı.

1958'de açılan, ilk adı 'Şöhret Zemini' olan Hollywood Bulvarı, 1978'de Los Angeles Belediyesi tarafından tarihi eser kapsamında koruma altına alındı.

Küresel şöhrete ulaşmış kişilerin üzerinde adlarının yazılı olduğu yıldızlar, bulvardaki kaldırımların üstüne yerleştiriliyor.

Muhammed Ali'nin yıldızı hariç.

Muhammed Ali "Peygamberim Muhammed'in adını ayaklar altına koydurmam" diyerek bu isteğinde diretince Hollywood Walk of Fame ile Hollywood Ticaret Odası, dünya şampiyonu boksörün yıldızının Kodak Theatre'ın duvarına asılmasına karar verdi.

Şöhretler Yolu'nda bugüne kadar hiçbir Türk'e ait yıldız bulunmuyor.

Bu yıl olacak.

Haziranda yapılan açıklamada 2021'de Hollywood Bulvarı'na Dr. Mehmet Öz'ün yıldızına da yer verileceği bildirildi.

Hollywood deyince akla güzel kadın oyuncularla yakışıklı ve karizmatik erkek oyuncular geliyor. Elbette yönetimleri ve senaryolarıyla sinemayı kullanarak insanların hayatlarında farkındalık oluşturan yönetmenler ve senaristler de...

Bana göre; Hollywood'da gelmiş geçmiş;

EN GÜZEL KADIN OYUNCU

Rita Hayworth (1918 – 1987)

Film Sayısı: 71

Canlandırdığı 'Gilda', 'Prenses Salome', 'Carmen Garcia' ve 'Vera Simpson' karakterlerini unutulmaz kılsa da Akademi Ödülleri'nde Oscar'a hiç aday gösterilmedi.