Ev kadınlarına emeklilik kolaylığı nasıl sağlanacak?

25 YILLIK EVLİ KADINLARIN EMEKLİ EDİLECEĞİ İDDİASI DOĞRU MUDUR?

Eşim 31.10.1967 doğumlu. Sigortalı çalışmadığı dönemde doğan 3 çocuğumuz için temmuz ayında zamlanmadan doğum borçlanması yapmak istiyoruz. Eşimin 11.09.1995’teki işe giriş tarihinden bugüne sadece 959 günlük primi bulunmakta. Sosyal medyada 25 yıl ve üzeri evli ev kadınlarının emekli edileceklerine yönelik bir iddia dolaşıyor. Bu iddia doğru mudur? Doğru ise doğum borçlanmasına gerek kalmayabilir mi? (Yusuf G.)

Sosyal medyada ve bazı internet sitelerinde 25 yıl evli kalan kadınlara emeklilik hakkı verileceğine dair iddialar ısrarla gündeme getiriliyor. İnternet sitesinin trafiğini artırmak için ortaya atılan iddiaların kaynağını ise bazı muhalefet milletvekillerinin TBMM Başkanlığına vermiş olduğu yasa teklifleri oluşturuyor. Milletvekilleri TBMM’ye her zaman her konuda yasa teklifi sunabilirler. Ancak, sunulan her teklifin yasalaşması söz konusu değildir. Kamuoyunda beklenti yaratan bu iddia gerçeği yansıtmamaktadır.

Bunu, AK Parti’nin 2023 seçim beyannamesinde yer alan Aile Koruma Kalkanı Programı kapsamında ev kadınlarının emekliliğini kolaylaştırıcı düzenleme ile karıştırmamak gerekir. Mevcut kanun uyarınca, sigortalı bir işte çalışmayanlar isteğe bağlı sigorta yaptırabiliyorlar. Bu haktan ev kadınları da yararlanabiliyor. İsteğe bağlı sigorta primi 1 Temmuz’dan itibaren yeni asgari ücret üzerinden ödenmeye başlanacak. Aylık en düşük prim tutarı 4.292,64 TL olacak. AK Parti’nin seçim beyannamesi kapsamındaki düzenleme hayata geçirildiğinde, aylık primin 3’te 1’inin devlet tarafından karşılanacak. Buna göre, söz konusu primin 1.430,88 TL’si devletçe karşılanacak. Vatandaş ise 2.861,76 TL ödeyecek. Bununla ilgili yasal düzenleme yapılması bekleniyor.

İsteğe bağlı sigorta primleri BAĞ-KUR kapsamında sayılıyor. Prim günü normal emeklilik için yeterli olmayanlar yaştan emekli olabiliyorlar. Bu kapsamda, sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 tarihinden önce olan SSK’lılar 3600 prim günü ile kadın ise 58, erkek ise 60 yaşında; BAĞ-KUR’lular ise 5400 prim günüyle kadın ise 56, erkek ise 58 yaşında emekli olabiliyor.

Eşinizin sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 tarihinden önce olduğu için SSK’dan 3600, BAĞ-KUR’dan 5400 prim günüyle emeklilik hakkı bulunuyor. SSK’dan emekliliği hedeflemenizi tavsiye ederim. Bunun için de 3 çocuk için yapacağı doğum borçlanmasının SSK günlerine eklenmesini sağlamalı. Kanuna göre, SSK’lı çalışırken veya SSK’lı çalışma bittikten sonra yapılan askerlik, doğum borçlanmaları 4A’ya (SSK) sayılıyor. Eşiniz şu anda SSK’lı çalışıyorsa veya en son çalışması SSK statüsünde ise doğum borçlanmasını hemen yapabilir.

Son çalışması veya prim ödemesi BAĞ-KUR kapsamında ise önce SSK’lı bir işe girip borçlanmayı ondan sonra yapmalı. Üç çocuk için toplam 2.160 gün borçlanma yapma hakkı bulunuyor. Borçlanma yaptığında mevcut 959 gün ile birlikte toplam prim günü 3.119’a ulaşacak. Prim gününü 3600’e tamamlamak için 481 güne (16 ay) daha ihtiyacı olacak. Kalan süreyi ister SSK’lı çalışarak, isterse isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek tamamlayabilir.

İsteğe bağlı sigorta ile tamamlamayı düşünürse, yukarıda sözünü ettiğim yeni yasal düzenlemeyi beklemekte fayda var. Nasıl olsa 58 yaşını doldurmaya 28 aylık süresi var. Yasanın çıkması için bir yıl daha bekleyebilir. Bu süre içinde yasa çıkmış olursa daha az prim ödeyerek kalan prim günlerini tamamlayabilir. 3600 günü tamamladıktan sonra 31 Ekim 2025 tarihinden itibaren emeklilik dilekçesi verebilir.

BU YIL YENİ EMEKLİLİK BAŞVURUSU YAPANIN MAAŞ ZAMMI NASIL HESAPLANIR?

E-Devlet’te şu anki maaşım 10.000 TL görünüyor. Eylül ayında emeklilik dilekçesi verdiğimde 2023 ocak ayında yapılan yüzde 30’luk zam ve 2023 temmuz ayında yapılacak olan (tahmini enflasyon + refah payı) yüzde 35’lik zamdan yararlanıp, tarafıma bağlanacak maaş 17.550 TL mi olacak, yoksa 10.000 TL mi bağlanacak? (Özgür Y.)

Henüz emekliliği hak etmemiş kişilerin maaş robotunda şu an görmekte oldukları aylıklara ocak ayında yapılmış olan yüzde 30 oranındaki artış dahildir. Şu an 10.000 TL olarak görünen maaşınızın içinde ocak ayındaki yüzde 30’luk artış da yer almaktadır. Bundan sonra yılın herhangi bir gününde emeklilik dilekçesi verdiğinizde, temmuz ayında enflasyon + refah zammı olarak ne kadar artış yapılırsa o artışın tamamından yararlanırsınız. Temmuz ayında ne kadar artış yapılacağı henüz belli değil. Sizin örnekte belirttiğiniz gibi yüzde 35 oranında artış yapılırsa, şu an 10.000 TL görünen emekli aylığının 13.500 TL olarak bağlanır.

ASKERLİK BORÇLANMASI SİGORTA BAŞLANGICINI ASKERLİK YAPILAN TARİHE Mİ ÇEKER?

Askerliğe 25.5.1999 tarihinde gittim, 18 ay askerlik yaptım. 01.08.2003 tarihinde bir hafta sigorta girişim var. 15.10.2003 tarihinde yurt dışında sigortalı çalışmaya başladım, geçen sene de Türkiye’de sigortalı çalıştım. SSK’da toplam 115 günüm var. Halen yurt dışında çalışıyorum. Askerlik borçlanması yaptığımda sigorta başlangıcım askerlik yaptığım tarihe mi çekilir? (Sertan K.)

Askerlik vazifesini sigortalı çalışmaya başlamadan önce yapanların sigorta başlangıç tarihi, askerlik borçlanması yaptıkları süre kadar geriye çekilir. İlk sigorta girişiniz 1 Ağustos 2003 tarihi olduğuna göre, 18 ay askerlik borçlanması yaptığınızda sigorta başlangıç tarihiniz 1 Şubat 2002 tarihine çekilir.

Askerliğini sigortalı çalışmaya başladıktan sonra yapanların askerlik borçlanmaları ise sadece prim günlerini artırır, sigorta başlangıç tarihini değiştirmez.

PRİM GÜNÜ DOLMADAN VERİLEN EMEKLİLİK DİLEKÇESİ GEÇERLİ OLUR MU?

03.03.2023 tarihinde e-Devlet üzerinden 4B’den (BAĞ-KUR) emeklilik başvurusu yaptım. 02.06.2023 tarihinde SGK’dan aranarak kuruma davet edildim. Memur ile görüşmemizde emeklilik başvuru tarihim olan 03.03.2023’de hizmet süremin 17 gün eksik olduğu, bu durumda talebimin geçersiz sayıldığı, nisan, mayıs ve haziran ayının 4B prim borcunu ödeyerek yeni emeklilik dilekçesi vermem gerektiğini söyledi. Aynı gün tüm borçları ödedim. Oysa 01.04.2023 tarihinde emekli olsaydım 3 ay prim ödemek zorunda kalmayacaktım. Memur benden 02.06.2023 tarihinde yeni bir başvuru talebi aldı.

Ben mart ayının priminin tamamını 28.03.2023’de ödemiştim ve e-Devlet’te de 9000 günden fazlası görünmekteydi. 01.04.2023 tarihinden itibaren emekli olacağımdan 27 günümün neden sayılmadığını anlayamadım.

Bu durumda 3 aylık emekli maaşı ve 2 bayram ikramiyesinden oldum. Üstüne 3 ay da BAĞ-KUR primi ödemek zorunda kaldım. İtiraz edersem emekli aylığı ve ikramiyeler ile ödediğim primleri geri alabilir miyim?

Mart ayında basında, dilekçenin veriliş tarihinin önemli olmadığı yazılıyordu. Maaşımın 1 Nisan’dan geçerli olarak bağlanması için SGK’ya itiraz dilekçesi verdim. Ret cevabı gelirse mahkemeye gitmeyi de düşünüyorum. (Sinan A.)

Dilekçenin verilme tarihi, emeklilik için gerekli tüm koşulları yerine getirmiş kişiler için önemli değildir. Koşulların tamamını yerine getirmiş kişilerden 3 Mart – 31 Mart 2023 tarihleri arasında dilekçe vermiş olanlar, 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere emekli aylığı almaya hak kazandı.

Verdiğiniz bilgilerden anlaşıldığına göre, 9000 günlük hizmet sürenizi tamamlamadan 17 gün önce emeklilik dilekçesi vermiş bulunuyorsunuz. Dilekçeyi 3 Mart yerine, 9000 günü tamamladığınız 21 Mart tarihinde vermiş olsaydınız 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere aylık almaya hak kazanacaktınız.

Bu koşullarda mahkemeden bir sonuç alamayacağınızı düşünüyorum.