Bitcoin modern çağın lale çılgınlığı mı?
Değeri sürekli artan kripto para birimi Bitcoin, 17. yüzyılda Hollanda'da ortaya çıkan ve sonu kötü biten lale çılgınlığına benzerliğiyle dikkat çekiyor
- 1
1600’lü yıllarda Hollanda’da ortaya çıkan Lale Çılgınlığı Dönemi, lale soğanı fiyatlarının inanılmaz artışına ve ardından sert düşüşüyle sonuçlanmıştı.
- 2
Lale balonu ve lale spekülasyonu olarak da adlandırılan akım 1637’de altın çağını yaşamıştı. Bu dönemde Hollanda’da yapılan lale sözleşmeleri bir zanaatkârın yıllık gelirinin 10 katına satılabiliyordu.
- 3
Son dönemde fiyatı sürekli artış halinde olan Bitcoin için ‘modern lale çılgınlığı’ benzetmeleri yapılıyor.
-
- 4
Ancak lale çılgınlığı ile kripto para çılgınlığı arasında başka benzerlikler de var.
- 5
Ünlü finans kuruluşu JPMorgan’ın CEO’su Jamie Dimon, Bitcoin için “lale çılgınlığından daha beter” diyor ve kripto parayı “eninde sonunda patlayacak bir dolandırıcılık” olarak tanımlıyor.
- 6
Eylülde yapılan bu yorumun ardından Bitcoin’in değeri yüzde 268 arttı.
-
- 7
Bitcoin bu yılın başında 1.000 dolardı, bugün 15.000 dolar dolaylarında.
- 8
Kripto para yılbaşından bu yana değerini yüzde 1.400 artırdı.
- 9
Lale soğanlarının fiyatları, çılgınlığın had safhaya ulaştığı bir ay içerisinde yüzde 1.100 artmıştı.
-
- 10
Bitcoin ile 17. yüzyılın lale soğanları arasındaki benzerlikler burada da son bulmuyor.
- 11
Hollanda, tüm lale soğanlarını uygun fiyatlarla Osmanlı İmparatorluğu’ndan ithal ediyordu.
- 12
Capital Economics’in baş küresel ekonomisti Andrew Kenningham, “Tıpkı Bitcoin gibi, lalelerin popüler olma sebebi de yeni, garip ve nadir olmalarıydı.”
-
- 13
Bitcoin’ler nüfusun alım gücü yüksek bir kesimi tarafından alınabiliyor. Yüksek fiyatlı laleler de yalnızca dönemin elitleri ve aristokratları tarafından satın alınabiliyordu.
- 14
Bitcoin son dönemde tüm dünyanın gündeminde ve kripto para ticareti günbegün hızlanıyor.
- 15
Birçok Bitcoin borsası, yoğun talep ve trafik nedeniyle sık sık geçici olarak hizmet veremez hale geliyor.
-
- 16
Ancak Bitcoin yalnızca dünya nüfusunun küçük bir bölümü tarafından alınıp satılıyor.
- 17
Uzmanlar bu nedenle Bitcoin’in olası görülen çakılmasının ekonomik bir krize sebep olmayacağı görüşünde.
- 18
Uzmanlar, Bitcoin çılgınlığının 2000’deki nokta-kom balonu ya da 2007’deki mortgage krizi gibi sonuçlar doğurmayacağından emin.
-
- 19
Kenningham’a göre, eğer “balon bir gün patlarsa” borsalarda ancak yüzde 0,6 seviyesinde bir düşüşe sebep olabilir.
- 20
CoinMarketCap.com’a göre Bitcoin henüz dünyanın en büyük varlıkları arasında değil.
- 21
Kripto paranın 240 milyar dolarlık bir pazar olduğu belirtiliyor.
-
- 22
Bloomberg, yalnızca S&P 500 şirketlerinin toplam değerlerinin 24,8 trilyon dolar olduğuna dikkat çekiyor.
- 23
Bitcoin çılgınlığının kötü bitmesi durumunda, etkilerinin sınırlı olacağı genel bir kanı fakat kripto paraya yatırım yapanlar için aynısını söylemek mümkün olmayacak.
- 24
Kenningham, finansal enstitülerin ve 401k planlarının Bitcoin’in değerindeki düşüşlerden etkilenmeyeceğini ekliyor.
-
- 25
Lale soğanlarının fiyatları dip yaptığında, Hollanda’da ortaya çıkan finansal karmaşayı çözmek için özel komisyonlar kurulmuştu.
- 26
Ülkedeki diğer ticaret alanları, bürokrasi ve düzenlemeler sorunsuz çalışırken, lale üzerine kurulan her bir sistem çökmüştü.
- 27
Lale işine girenler böyle bir felaket yaşarken, ülkenin geri kalanı işlerini büyütmeye devam etti.
-
- 28
Kenningham, ‘Bitcoin ile diğer riskli yatırım varlıklarının değerleri arasında herhangi bir bağ olmadığının ve kripto paranın düşüşünün finansal açıdan geniş etkiler yaratmayacağının’ altını çiziyor.