Avantajlı ihya başvurusu için son 10 gün

Köy ve mahalle muhtarları, kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar… Kısacası BAĞ-KUR’lular… Bunlardan BAĞ – KUR tescili yapıldığı halde prim borçları nedeniyle 2008, 2015 ve 2018 yıllarında çıkartılan kanunlarla borçları silinip sigortalılık süreleri durdurulan kişiler için son çıkan yapılandırma kanununda önemli bir ödeme kolaylığı sağlandı. Prim borçları ne kadar eski tarihli ise yapılandırma kanunu kapsamında elde edilen kazanç da o kadar artıyor.

Prim borcu nedeniyle durdurulan sigortalılık süreleri normalde cari asgari ücret üzerinden ihya ediliyor. Durdurulan sigortalılık süresi hangi yıla ait olursa olsun, ödemelerde, ihya başvurusu yapılan tarihte uygulanmakta olan asgari ücret esas alınıyor. En az günlük asgari ücretin yüzde 34.5’i oranında prim ödenerek ihya işlemi gerçekleştiriliyor. Hesaplanan tutarı üç ay içinde ödeyenlerin durdurulmuş sigortalılık süreleri ihya edilerek, emeklilik hesabına dahil ediliyor.

BİR DEFALIK FIRSAT

Yapılandırma kanununda ise bir defaya mahsus olmak üzere kolaylık sağlandı. Prim borcu nedeniyle durdurulan sigortalılık süresini ihya etmek isteyenlerden, borcun doğduğu tarihteki anaparası ile o tarihten bu yana hesaplanan enflasyon farkı istenecek. Enflasyon farkı hesabında ise 2016 – 2021 yılları arasındaki yüksek enflasyon oranları yerine aylık yüzde 0.35 oranı baz alınarak ayrıca bir kolaylık sağlanacak. Bu şekilde daha düşük enflasyon farkı hesaplanacak.

Anapara ile hesaplanan enflasyon farkını Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) mart ayında peşin olarak ödeyenlerin sigortalılık süreleri yeniden canlandırılacak.

İhya işlemini yaptıktan sonra emekli aylığı bağlatmaya hak kazananlar ise ayrıca kredi kolaylığından yararlanacaklar. SGK’nın kamu bankalarıyla imzaladığı protokol çerçevesinde düşük faizli, üç yıl vadeli kredi kullanarak borcu ödedikten sonra emekli olabilecekler.

Yapılandırma kanunu kapsamında ihya hakkından, ölen BAĞ – KUR’luların hak sahipleri de yararlanabilecek. Borç yüksek çıktığı için daha önce ihya işlemini gerçekleştirememiş olan ölen BAĞ – KUR’luların eşleri veya çocukları durdurulan sigortalılık süresini ihya ederek ölüm aylığı bağlatabilecekler.

2009’DAKİ SÜREYİ İHYA EDEN 3’TE 2 DAHA AZ ÖDEYECEK

Normal ihya ile yapılandırma kanunu kapsamındaki ihya arasındaki parasal avantajı görebilmek için bir örnek verelim. 1 Ocak 2009 – 31 Aralık 2010 tarihleri arasındaki sigortalılık süresi durdurulan BAĞ-KUR’lu bir vatandaş, normalde SGK’ya gidip ihya başvurusunda bulunsaydı ödeyeceği prim tutarı 2021 yılı asgari ücreti üzerinden hesaplanacaktı. Bugünkü asgari ücret üzerinden bir aylık sigortalılık süresinin ihyası için 1.234,24 TL ödemek gerekiyor. Örneğimizdeki BAĞ – KUR’lu vatandaşın, toplam 24 ay için 29 bin 621,70 TL ödemesi gerekecekti.

Yapılandırma kanunu kapsamında ihya başvurusunda bulunduğu takdirde aynı kişi 24 aylık sürenin ihyası için 8 bin 967,16 TL ödeyecek. Ödeme tutarı yüzde 70 azalacak. Başka bir ifadeyle ödemesi gereken borç tutarı 3’te 2 oranında azalacak.

Durdurulan sigortalılık süresi daha eski tarihli olanlar ise daha yüksek avantaj elde edecek. Örneğin geçen yıl bir okurumuzun 1997-1998 yıllarına ait 515 günlük sigortalılık süresinin ihyası için 2020 yılındaki asgari ücret üzerinden 17 bin 500 lira istenirken, yapılandırma sonucu ödemesi gereken tutar 1900 TL’ye indi. Bu okur 2021 yılındaki asgari ücret üzerinden normal ihya işlemi yapsaydı ödemesi gereken tutar ise 21 bin 200 lira olacaktı.

2008 ÖNCESİNDE PRİM BORCU BULUNANLAR DA YARARLANACAK

Okurlarımızdan, “Yapılandırma kanunu kapsamında ihya hakkından 2008 öncesi prim borcu olanlar da yararlanacak mı?” diye soruluyor. Bu konuda herhangi bir sınırlama bulunmuyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 2008 yılından önceki dönemlere ait durdurulan sigortalılık süreleri için de yapılandırma kanunu kapsamında ihya başvurusu yapılabilecek.

ERTELEME OLMAYACAK

İhya kolaylığından yararlanmak için tanınan başvuru süresi 1 Aralık’ta başladı, 1 Şubat’ta sona erecek. Hesaplanan tutar ise mart ayında ödenecek. Aslında ödemeler şubat ayında yapılacaktı. Kanunda yer alan yetki çerçevesinde ödeme süresi bir ay ötelendi.

Ancak, kanunda başka bir uzatma yetkisi bulunmuyor. Dolayısıyla başvuruların 1 Şubat’a kadar yapılması, ödemelerin de mart ayında tamamlanması gerekiyor.

Diğer tüm prim ve vergi borçları için başvuru süresi de bu ay sona erecek. SGK’ya olan borçların ilk taksiti ve peşin ödemesi mart ayında, SGK dışındaki Maliye ve diğer kurumlara olan borçların ilk taksit ve peşin ödemesi de şubat ayında yapılacak.