Aşkın resmi

Aşkı ölümsüzleştirmenin en güzel yolu sanattır. Düşünün, üstünden yüzlerce yıl geçmiş ama bugün bile o âşıkların en mutlu anlarının resmine bakıp hayaller kuruyoruz. Kimi tablolar rengârenk olmasına rağmen hüzünlü ayrılıkları anlatıyor, kimisi tutkulu aşkı. HT Cumartesi'nden Ece Ulusum'un haberi...

Hep Kitap tarafından Türkçe’ye kazandırılan sanat tarihçisi Agata Toromanoff imzalı “Sanat Tarihinde Âşıklar” sanatçılar tarafından ölümsüzleştirilmiş aşk hikâyelerini ele alıyor. Sizin için kitaptan küçük bir derleme hazırladık. Eserde yerli isim yok ne yazık ki, ancak onu da biz ekledik...

Venüs ile Mars, Sandro Botticelli (1485)

Bir tarafta zarif aşk tanrısı Venüs diğer tarafta yorgun savaş tanrısı Mars. Mars’ın yanında hiç silah yok, savunmasız, çıplak ve hatta güçsüz. Botticelli aslında bu resmiyle aşkın savaşa karşı muhteşem zaferini anlatıyor. Vespucci Ailesi’ne ithafen yapılan tablonun bir evlilik hediyesi olduğu düşünülüyor.

Terentius Neo ve Eşi (MS 55-79)

Pompei’de bulunan bu fresk volkanik patlamalar sonucu kül katmanları altında kalmış, yüzyıllarca bozulmadan durmuş. Rehberler “Tüm güçlüklere dayanan âşıklar” diye anlatır. Ama Fırıncı Neo ve eşinin asıl hikâyesi bilinmese de tarihçiler çiftin volkanik patlamada öldüğünü söylüyor. Bu eserle ikisi de güzel ve genç hatırlanıyor.

Ressam ile Isabella Brant, Peter Paul Rubens (1609)

Rubens bu otoportreyi 30’lu yaşlarının başında çizdi. Ressam, dillere destan güzelliğiyle tanınan Isabella ile uzun süre İtalya’da aşk yaşayıp 1609’da evlendi. Bu tablo da evlilik hediyesi... Çift, hanımeli çardağının gölgesinde oturuyor. Çiçeklerinin tatlı bal özüyle bilinen büyük asma aşklarına bir gönderme.

Romeo ve Juliet, Eugène Delacroix (1845)

Shakespeare’in hikâyelerini anlattığı Romeo ve Juliet’in birçok tablosu var ancak Delacroix’in ayrı bir yeri var. Seçtiği an perde 3, sahne 5 yani; şafak vakti vedalaşmaları ancak bunun son görüşmeleri olduğundan haberleri yok. Mantova’ya gitmek için yola çıkmadan geceyi birlikte geçirirler. Giderken de Juliet’i tutkuyla kavrar, aşağı inmeden önce bir kez daha öpüp şöyle der: “Hoşça kal sevdiğim, elveda! Bir öpücük daha ver, ineyim aşağıya.”

Öpüşen Çift, Francesco Hayez (1859)

Hayez pek çok kez öpücük konusunu çalıştı. Bu versiyon Alfonso Maria Visconti tarafından sipariş edildi. Resim hem romantizm hem de vatanperver imgeler taşıyor. Ülkesinin Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’na karşı verdiği bağımsızlık savaşına katılmaya giderken âşığına hoşça kal diyen İtalyan asker var. Âşıkların öpüşmesi ülkenin yeni başlangıcı için taahhüt anlamı taşıyor.

Portre-Güzin Duran, Feyhaman Duran (1949)

Karısı Güzin Duran’a çok âşık olan Feyhaman Duran, eşinin birçok portresini çizdi. Eşi de ressam olduğundan onların hayatlarının temelinde sanat aşkı vardı. Feyhaman Duran’ın eşini çizdiği bu portrede hem Beyazıt’taki evlerindeki geleneksel değerlere bağlılık hem de sıcak renklerle kendisinin ona duyduğu hisleri anlayabiliyoruz. Bu tablo İstanbul Üniversitesi Feyhaman Duran Koleksiyonu’na ait..

Naile Hanım Portresi, Osman Hamdi Bey (1890)

Sanatçı Viyana’dayken Fransız bir kadına âşık oldu; Marie. Osman Hamdi Bey’in ilk eşinin adıyla aynıydı. İstanbul’a dönüp ikinci evliliğini yaptıktan sonra Marie’nin adını Naile olarak değiştirdiler. Eşini o kadar çok seviyordu ki birçok kez kendisini resmetti. Ancak bu portrenin ayrı bir yeri var. Sabancı Müzesi’nin koleksiyonundaki portrede daha önce hiç kullanmadığı altın yaldız var. Portre Bizans ikonaları ile saray portrelerinin sentezini yansıtıyor. Bu kullanımı da elbette eşine bir çeşit verdiği değeri gösteriyor.

Ressam ile Saskia, Rembrandt Van Rijn (1635)

Rembrandt, Saskia Van Uylenburgh ile sanat tüccarı kuzeni aracılığıyla tanıştı. 3 yıl sonra da evlendiler Saskia pek çok çiziminde Rembrandt’ın ilham kaynağı oldu. Âşıklar eğlenmeyi çok seviyordu ancak her şey iyi gitmiyordu. Çocuklarını doğumdan sonra kaybettiler. Oğulları Titus hayatta kaldı ama bu sefer de Saskia kısa sürede tüberkülozdan öldü. Bu Rembrandt ile Saskia’nın yer aldığı tek ikili portre. Ressam kendilerini bir tavernada resmetmiş. Masada görebildiğimiz tek unsur, güzellik ya da sevginin yanı sıra kendini beğenmişlik sembolü olarak da yorumlanabilecek tavus kuşu.

Francesca ile Paolo, Jean Auguste-Dominique Ingres (1819)

Francesca ile Paolo 13’üncü yüzyılda İtalya’da yaşadı. Paolo, Francesca’yı öyle tutkulu öpüyor ki kadın okuduğu kitabı elinden düşürüyor. Tablodaki an ne kadar tatlı görünse de çiftin hikâyesi mutlu sonla bitmedi. Francesca, Ravenna Lordu ile onu sakat Gianciotto Malatesta’ya veren Guido da Polenta’nın kızı. Bunun iki aile arasındaki gerilimlere son vermesi bekleniyordu ancak bir felaket doğurdu. Francesca kocasının küçük erkek kardeşi Paolo’ya âşık oldu. Paolo evli olmasına rağmen Francesca’ya âşık oldu ve uzun yıllar gizli aşk yaşadılar. Gianciotto bir gün onları birlikte yakalayınca öfkeyle ikisini de öldürdü. Dante Alighieri bu hikâyeyi İlahi Komedya’nın ilk kantosunda anlatır.

Hector ile Andromache, Giorgio de Chirico (1917)

Andromache, Troyalıların lideri Hector’un karısıdır. Hector savaş alanına gidip Akhilleus’a karşı savaşmadan önce karısına veda eder. Yunan mitolojisine büyük ilgi duyan Chirico bu dokunaklı vedayı resmetti. Hector solda, Andromache sağda. Çiftin bu vedası, son kucaklaşmaları oldu..